۱ . قلمرو مأموريت مسلم
براى ارزيابى كارنامه مسلم ، نخستين چيزى كه بايد مورد توجّه باشد ، موضوع و محدوده مأموريت اوست . اين مطلب ، به صورت روشن در نامه امام حسين عليه السلام به مردم كوفه ، آمده است. بر پايه گزارش منابع تاريخى ، در نامه امام عليه السلام آمده است :
وَ قَد بَعَثتُ إلَيكُم أخى وَ ابنَ عَمّى وَ ثِقَتى مِن أهلِ بَيتى مُسلِمَ بنَ عَقيلِ بنِ أبى طالِبٍ ، وَ قَد أمَرتُهُ أن يَكُتبَ إلَىَّ بِحالِكُم وَ رَأيِكُم وَ رَأىِ ذَوِى الحِجا وَ الفَضلِ مِنكُم ، وَ هُوَ مُتَوَجَّهٌ إلى ما قِبَلَكُم ، إن شاءَ اللّه ُ تَعالى وَ السَّلامُ ، وَ لا قُوَّةَ إلّا بِاللّه ِ ، فَإِن كُنتُم عَلى ما قَدِمَت بِهِ رُسُلُكُم وَ قَرَأتُ فى كُتُبِكُم فَقوموا مَعَ ابنِ عَمّى وَ بايِعوهُ وَ انصُروهُ وَ لا تَخذُلوهُ . ۱
برادرم ، پسرعمويم و فرد مورد اعتماد از خاندانم ، مسلم بن عقيل بن ابى طالب را به سوى شما فرستاده ام و به او دستور داده ام كه وضع شما و نظرتان و ديدگاه عقلا و بزرگان را برايم گزارش كند ، و او در حال حركت به سوى شماست ـ إن شاء اللّه تعالى ـ . والسلام! و هيچ توانى ، جز به [يارى ]خداوند نيست . اگر شما بر همان نظرى هستيد كه فرستادگان شما آورده اند و در نامه هايتان خوانده ام ، پس با پسرعمويم همراهى كنيد و با او بيعت نماييد و يارى اش كنيد و تنهايش مگذاريد .
اين متن ، نشان مى دهد كه مأموريت اصلى مسلم ، ارزيابى فضاى سياسى ـ اجتماعى كوفه از نزديك است و براى اين منظور ، امام عليه السلام از هواداران خود خواسته است كه با او بيعت كنند و در امور مربوط به ساماندهى قيام بر ضدّ حكومت يزيد ، او را يارى دهند .
افزون بر اين ، تعبير «أخى (برادرم)» و «ثِقَتى (مورد اعتمادم)» ، حاكى از جايگاه والاى مسلم در كمالات نفسانى از يك سو ، و اعتماد و اطمينان امام عليه السلام به درايت و تدبير سياسى وى ، از سوى ديگر است . اكنون بايد ديد كه مسلم ، در به انجام رساندن اين مأموريت ، تا چه اندازه موفّق بوده است؟
