۴ / ۳۶
شهادت هانى بن عُروه
هانى بن عُروه مُرادى مَذحِجى ، از كسانى است كه جاهليت و اسلام را درك كرده بودند و به همين جهت ، او را «مُخَضرَم» ناميده اند . وى هنگام وفات پيامبر صلى الله عليه و آله ، بيش از چهل سال داشته است .
هانى ، از ياران ويژه امام على عليه السلام بوده و در جنگ هاى جمل ۱ و صِفّين ، ۲ ايشان را همراهى كرده است .
وى از بزرگان يمن بود كه به كوفه آمد و رياست قبيله مُراد را بر عهده داشت ۳ و از اين رو ، نيروهاى فراوانى در اختيار او بوده است . در جريان نهضت كوفه ، هانى ، يكى از اصلى ترين حاميان مسلم عليه السلام بود كه خانه خود را مركز استقرار وى و هدايت نهضت قرار داد ؛ ۴ امّا ابن زياد ، او را با نيرنگْ دستگير كرد و سرانجام ، در نهم ذى حجّه سال شصتم هجرى ، فرداى آن روزى كه امام حسين عليه السلام به طرف كوفه حركت كرده بود ، به شهادت رساند . ۵ وى هنگام شهادت ، حدود نود سال داشت .
1. در كتاب المناقب ابن شهرآشوب ، اين اشعار از هانى بن عروه آمده است :
اى جنگ آفرينى كه مشوّق او به جنگ ، شتر اوست
پيشوايى كه گم راهى اش از مقامش مى كاهد
و اطرافيانش ، سروران و رئيسان اويند .
2. وى همراه با مالك اشتر و جمعى ديگر در مورد جنگ با شاميان به امام على عليه السلام گفتند: «جنگ با آنها، سهمگين تر از مرگ نيست كه ما اصلاً در پى همان هستيم».
3. در برخى نقل ها آمده است: «وى از اَشراف و رؤساى كوفه بود».
4. ر . ك : ص ۷۳ (فصل چهارم / وارد شدن مسلم به كوفه و بيعت كوفيان با او) و ص ۱۴۹ (نامه مسلم به امام عليه السلام براى آمدن به كوفه) و ص ۱۴۱ (رفتن مسلم به خانه هانى بن عروه) و ص ۱۵۱ (گزارش هاى مربوط به نقشه كشتن ابن زياد) و ص ۱۷۹ (فرستادن مال و جاسوس براى شناسايى محلّ مسلم).
5. بيشتر نقل ها شهادت هانى را به دنبال شهادت مسلم مى دانند ؛ چرا كه شهادت مسلم طبق نقل مشهور نهم ذى حجّه بوده است . بنا بر اين ، شهادت هانى هم نهم همين ماه بوده است ؛ اما برخى نقل ها شهادت مسلم را هشتم ماه گفته اند (ر . ك : ص ۳۴۳ «مدت حضور مسلم در كوفه») . همچنين در نقلى ، شهادت هانى قبل از قيام مسلم ، اتّفاق افتاده است كه در اين صورت ، شهادت هانى قاعدتا هشتم ذى حجّه خواهد بود .
