307
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد پنجم

خراسان ، كوچ داد . ۱
همچنين فرزندش ابن زياد ، علاوه بر كشتار گسترده مبارزان ، بنا به نقلى ، حدود دوازده هزار نفر از شيعيان كوفه را زندانى كرد . ۲
حَجّاج بن يوسف ثقفى نيز در طول بيست سال حكومت خود در عراق ، بر پايه برخى از گزارش ها ، يكصد و بيست هزار نفر را كُشت ۳ و در زندان هاى او، پنجاه هزار مرد و سى هزار زن ـ كه شانزده هزار نفر آنها مجرّد بودند ـ مُردند! ۴
هر چند اين اعداد ، اغراق آميز به نظر مى رسد، ولى در قساوت و بى رحمى اين حاكم ستمگر و كثرت كسانى كه به دست او كشته شدند ، ترديدى وجود ندارد .
همچنين نهضت توّابين به رهبرى مختار ، پس از واقعه كربلا ، ۵ شورش عبد الرحمان بن اشعث در سال هاى ۸۲ و ۸۳ هجرى ۶ و قيام زيد بن على عليه السلام در سال ۱۲۲ ، ۷ دلايل روشن ديگرى بر نفرت عميق بخش قابل توجّهى از مردم كوفه از حكومت اُمَوى است .
در دوران امامت امام حسين عليه السلام ، مفاسد اخلاقى و عملى آشكار يزيد ـ كه خود را خليفه مسلمانان مى دانست ـ ، نفرت طبيعى مردم كوفه نسبت به حكومت شام را دوچندان كرد . لذا با نوشتن نامه هاى پى در پى ، از امام عليه السلام دعوت كردند تا به كوفه بيايد و نهضت شكل گرفته بر ضدّ حاكمان اُمَوى را سامان دهد .

پنج . حضور هواداران اهل بيت عليهم السلام

هر چند شمار شيعيان حقيقى و پيروان واقعى اهل بيت عليهم السلام در كوفه ـ چنان كه توضيح

1.فتوح البلدان : ص ۴۰۰ .

2.حياة الإمام الحسين عليه السلام ، قَرَشى : ج ۲ ص ۴۱۶ .

3.سنن الترمذى : ج۴ ص ۴۹۹ ح ۲۲۲۰ ، تاريخ الطبرى : ج ۶ ص ۳۸۲ .

4.مروج الذهب : ج۳ ص ۱۷۵ . نيز ، ر . ك : سفينة البحار : واژه «حَجّاج» .

5.تاريخ الطبرى : ج ۵ ص ۵۵۱ به بعد .

6.تاريخ الطبرى: ج ۶ ص ۳۴۲ ، سير أعلام النبلاء : ج ۴ ص ۱۸۴ .

7.تاريخ الطبرى : ج ۷ ص ۱۸۰ .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد پنجم
306

باشيد .
اين سخن ، بدين معناست كه اهل كوفه نيز مانند همه انسان ها ، همواره در معرض آزمون الهى و لغزش قرار دارند و اين فضيلت ها ، تنها در صورتى كه در دفاع از آرمان هاى اسلامى استقامت داشته باشند ، برايشان پايدار خواهد بود .

چهار . كانون مبارزه با حكومت شام

نقش تعيين كننده كوفيان در فتوحات اسلامى و درگيرى آنها با حكومت ستمگر شام ، بويژه در دوران حكومت امام على عليه السلام ، ايجاب مى كرد تا طبعا رضايت ندهند كه شام ، مركز خلافت و تصميم گيرى در جهان اسلام باشد . لذا در طول حكومت اُمَوى ، كوفه ، كانون مبارزه و مخالفت با حكومت اُمَوى شام بود و در اين راه ، بيشترين كشته ، زندانى و تبعيدى را داد .
معاويه ، خود به اين حقيقت ، اعتراف داشت . وى در وصيّت خود به فرزندش يزيد ، گفته است :
در باره عراقى ها ، به هوش باش كه هرگز ، تو را دوست نمى دارند و خيرخواه تو نيستند ؛ امّا تا جايى كه ممكن است و در توان توست ، با آنها مدارا كن و اگر هرروزه ، خواهان بركنار كردن كارگزارى هستند ، اين كار را انجام بده ، كه بركنار كردن يك كارگزار ، آسان تر و سبُك تر از اين است كه صد هزار شمشير بر ضدّ تو بكِشند. ۱
زياد بن ابيه ، در دورانى كه از طرف معاويه به حكومت كوفه گمارده شد ، علاوه بر كشتن ۲ و زندانى كردن بسيارى از مبارزان و تبعيد بسيارى از آنان به شام و ساير شهرها ، ۳ بر پايه برخى از گزارش ها ، تنها پنجاه هزار نفر را از كوفه و بصره به سوى

1.مقتل الحسين عليه السلام ، خوارزمى: ج ۱ ص ۱۷۷. نيز، ر. ك : همين دانش نامه : ج ۳ ص ۱۵۱ (بخش پنجم / فصل سوم: جانشين كردن يزيد / وصيّت معاويه به يزيد هنگام مرگ).

2.ر . ك : ج ۳ ص ۷ (بخش پنجم / فصل دوم / نامه توبيخ آميز امام عليه السلام به معاويه در باره ستم ها و بدعت هايش).

3.تاريخ الطبرى: ج ۵ ص ۲۵۷، تاريخ دمشق: ج ۱۲ ص ۲۲۷.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد پنجم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3831
صفحه از 450
پرینت  ارسال به