189
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد پنجم

۷ / ۲۲

خبر شهادت مسلم بن عقيل

۱۴۶۰.الإرشادـ به نقل از عبد اللّه بن سليمان اسدى و مُنذِر بن مُشمَعِل اسدى ـ: چون حج گزارديم، قصدى جز پيوستن به حسين عليه السلام نداشتيم، تا بنگريم كارش به كجا مى انجامد. با شتاب ، بر شتران رانديم تا به زَرود رسيديم .
چون نزديك شديم، مردى كوفى را ديديم كه هنگامى كه حسين عليه السلام را ديده بود ، راهش را كج كرده بود. و حسين عليه السلام ايستاده بود، گويى كه مى خواهد او را ببيند . سپس او حسين عليه السلام را رها كرد و رفت و ما به سوى او رفتيم.
يكى از ما به ديگرى گفت: نزد او برويم و از او بپرسيم ؛ چون از كوفه خبر دارد.
رفتيم تا به او رسيديم. گفتيم : درود بر تو !
گفت: درود بر شما !
گفتيم : از كدام قبيله اى؟
گفت: اسدى هستم .
گفتيم: ما نيز اسدى هستيم . تو كيستى؟
گفت : من ، بَكر فرزند فلانى ام .
ما نيز خود را معرّفى كرديم و سپس گفتيم : از خبرهاى مردم بگو .
گفت: باشد . از كوفه بيرون نيامده بودم كه مسلم بن عقيل و هانى بن عروه كشته شدند و ديدم كه از طرف پاهايشان ، در بازار كشيده مى شوند .
آمديم تا به حسين عليه السلام ـ كه درود خدا بر او باد ـ رسيديم. با او همراهى كرديم تا اين كه شب در ثعلبيّه فرود آمد. هنگامى كه فرود آمد ، نزد او آمديم و بر وى سلام كرديم و پاسخ سلام ما را داد . به او گفتيم: رحمت خدا بر تو باد! ما خبرى داريم . اگر دوست دارى ، آشكارا ، و اگر دوست دارى ، پنهانى آن را برايت نقل كنيم.
به ما و يارانش نگريست و فرمود : «از اينان ، چيزى پنهان نيست» .
به او گفتيم: سوارى را كه ديشب آمد، ديدى؟
فرمود : «بله ! مى خواستم از او بپرسم».
گفتيم: به خدا كه ما خبرش را از او گرفتيم و نياز به پرسش نيست . او مردى است هم تيره ما ، صاحب نظر ، راستگو و خردمند. او به ما خبر داد كه پس از شهادت مسلم و هانى ، از كوفه بيرون آمده و آنان را ديده است كه در بازار از طرف پاهايشان ، بر زمين كشيده مى شوند.
فرمود : « «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّـآ إِلَيْهِ رَ جِعُونَ» . رحمت خدا بر آن دو باد!» و چند بار ، اين جمله را بر زبان آورد.
به او گفتيم: تو را به خدا ، جان خود و خانواده ات را درياب و از اين جا باز گرد ؛ چرا كه در كوفه ، يار و پيروى ندارى ؛ بلكه مى ترسيم بر ضدّ تو باشند.
او به فرزندان عقيل نگريست و گفت: «نظرتان چيست؟ مسلم ، كشته شد!» .
گفتند: به خدا برنمى گرديم تا انتقام بگيريم و يا آنچه را او چشيد ، بچشيم .
حسين عليه السلام رو به ما كرد و فرمود : «پس از اينان ، زندگى، خيرى ندارد» .
ما دانستيم كه تصميم و نظر او ، بر رفتن است. به او گفتيم: خدا برايت خير بخواهد!
فرمود : «رحمت خدا بر شما باد!» .
يارانش به او گفتند: به خدا سوگند، تو مانند مسلم بن عقيل نيستى . اگر به كوفه وارد شوى ، مردم به سوى تو مى شتابند.
او خاموش شد و در انتظار ماند ، تا بامداد كه به جوانان و نوجوانانش چنين فرمود : «آب بسيار برداريد» . آنان آب بسيار برداشتند و سپس كوچيدند تا به زُباله ۱ رسيدند.

1.منزل معروفى در مسير كوفه به مكّه (ر . ك : نقشه شماره ۳ در پايان همين جلد) .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد پنجم
188

۷ / ۲۲

خَبَرُ شَهادَةِ مُسلِمِ بنِ عَقيلٍ

۱۴۶۰.الإرشاد عن عبد اللّه بن سليمان والمنذر بن المشمعلّ الأسديّين :لَمّا قَضَينا حَجَّنا ، لَم تَكُن لَنا هِمَّةٌ إلَا اللَّحاقَ بِالحُسَينِ عليه السلام فِي الطَّريقِ ، لِنَنظُرَ ما يَكونُ مِن أمرِهِ ، فَأَقبَلنا تُرقِلُ ۱ بِنا نِياقُنا مُسرعَينِ حَتّى لَحِقنا بِزَرودَ ، فَلَمّا دَنَونا مِنهُ ، إذا نَحنُ بِرَجُلٍ مِن أهلِ الكوفَةِ قَد عَدَلَ عَنِ الطَّريقِ حينَ رَأَى الحُسَينَ عليه السلام ، فَوَقَفَ الحُسَينُ عليه السلام كَأَنَّهُ يُريدُهُ ، ثُمَّ تَرَكَهُ ومَضى ، ومَضَينا نَحوَهُ .
فَقالَ أحَدُنا لِصاحِبِهِ : اِذهَب بِنا إلى هذا لِنَسأَلَهُ ، فَإِنَّ عِندَهُ خَبَرَ الكوفَةِ ، فَمَضَينا حَتَّى انتَهَينا إلَيهِ ، فَقُلنا : السَّلامُ عَلَيكَ ، فَقالَ : وعَلَيكُمُ السَّلامُ ، قُلنا : مِمَّنِ الرَّجُلُ ؟ قالَ : أسَدِيٌّ ، قُلنا : ونَحنُ أسَدِيّانِ ، فَمَن أنتَ ؟ قالَ : أنَا بَكرُ بنُ فُلانٍ ، وَانتَسَبنا لَهُ ثُمَّ قُلنا لَهُ : أخبِرنا عَنِ النّاسِ وَراءَكَ .
قالَ : نَعَم ، لَم أخرُج مِنَ الكوفَةِ حَتّى قُتِلَ مُسلِمُ بنُ عَقيلٍ ، وهانِئُ بنُ عُروَةَ ، ورَأَيتُهُما يُجَرّانِ بِأَرجُلِهِما فِي السّوقِ .
فَأَقبَلنا حَتّى لَحِقنَا الحُسَينَ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيهِ ، فَسايَرناهُ حَتّى نَزَلَ الثَّعلَبِيَّةَ مُمسِيا ، فَجِئناهُ حينَ نَزَلَ ، فَسَلَّمنا عَلَيهِ فَرَدَّ عَلَينَا السَّلامَ ، فَقُلنا لَهُ : رَحِمَكَ اللّهُ ! إنَّ عِندَنا خَبَرا ، إن شِئتَ حَدَّثناكَ عَلانِيَةً وإن شِئتَ سِرّا ، فَنَظَرَ إلَينا وإلى أصحابِهِ ، ثُمَّ قالَ : ما دونَ هؤُلاءِ سِترٌ .
فَقُلنا لَهُ : رَأَيتَ الرّاكِبَ الَّذِي استَقبَلتَهُ عَشِيَّ أمسِ ؟ قالَ : نَعَم ، وقَد أرَدتُ مَسأَلَتَهُ ، فَقُلنا : قَد وَاللّهِ استَبرَأنا لَكَ خَبَرَهُ ، وكَفَيناكَ مَسأَلَتَهُ ، وهُوَ امرُؤٌ مِنّا ذو رَأيٍ وصِدقٍ وعَقلٍ ، وإنَّهُ حَدَّثَنا أنَّهُ لَم يَخرُج مِنَ الكوفَةِ حَتّى قُتِلَ مُسلِمٌ وهانِئٌ ، ورَآهُما يُجَرّانِ فِي السّوقِ بِأَرجُلِهِما .
فَقالَ : «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّـآ إِلَيْهِ رَ جِعُونَ» ۲ رَحمَةُ اللّهِ عَلَيهِما ! يُكَرِّرُ ذلِكَ مِرارا ، فَقُلنا لَهُ : نَنشُدُكَ اللّهَ في نَفسِكَ وأهلِ بَيتِكَ ، إلَا انصَرَفتَ مِن مَكانِكَ هذا ، فَإِنَّهُ لَيسَ لَكَ بِالكوفَةِ ناصِرٌ ولا شيعَةٌ ، بَل نَتَخَوَّفُ أن يَكونوا عَلَيكَ .
فَنَظَرَ إلى بَني عَقيلٍ ، فَقالَ : ما تَرَونَ ؟ فَقَد قُتِلَ مُسلِمٌ؟ فَقالوا : وَاللّهِ لا نَرجِعُ حَتّى نُصيبَ ثَأرَنا ، أو نَذوقَ ما ذاقَ .
فَأَقبَلَ عَلَينَا الحُسَينُ عليه السلام وقالَ : لا خَيرَ فِي العَيشِ بَعدَ هؤُلاءِ . فَعَلِمنا أنَّهُ قَد عَزَمَ رَأيَهُ عَلَى المَسيرِ ، فَقُلنا لَهُ : خارَ اللّهُ لَكَ ! فَقالَ : رَحِمَكُمَا اللّهُ !
فَقالَ لَهُ أصحابُهُ : إنَّكَ وَاللّهِ ما أنتَ مِثلَ مُسلِمِ بنِ عَقيلٍ ، ولَو قَدِمتَ الكوفَةَ لَكانَ النّاسُ إلَيكَ أسرَعَ . فَسَكَتَ ثُمَّ انتَظَرَ حَتّى إذا كانَ السَّحَرُ قالَ لِفِتيانِهِ وغِلمانِهِ : أكثِروا مِنَ الماءِ . فَاستَقَوا وأكثَروا ثُمَّ ارتَحَلوا ، فَسارَ حَتَّى انتَهى إلى زُبالَةَ ۳ . ۴

1.أرقَلَ : أسرع (القاموس المحيط : ج ۳ ص ۳۸۶ «رقلة») .

2.البقرة : ۱۵۶ .

3.زُبَالَة : منزل معروف بطريق مكّة من الكوفة (معجم البلدان : ج ۳ ص ۱۲۹) وراجع : الخريطة رقم ۳ في آخر هذا المجلّد .

4.الإرشاد : ج ۲ ص ۷۳ ، روضة الواعظين : ص ۱۹۷ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴۴ ص ۳۷۲ ؛ تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۳۹۷ عن عبد اللّه بن سليم والمذري بن المشمعل الأسديّين ، مقتل الحسين عليه السلام للخوارزمي : ج ۱ ص ۲۲۸ نحوه وراجع : إعلام الورى : ج ۱ ص ۴۴۷، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۵۴۹، مقاتل الطالبيّين : ص ۱۱۱ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد پنجم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3814
صفحه از 450
پرینت  ارسال به