دو نكته تاريخى و فقهى در باره خروج امام عليه السلام از مكّه
در باره خروج امام حسين عليه السلام از مكّه در دهه اوّل ذى حجّه ، بايد دو نكته تاريخى و فقهى را بررسى كرد :
۱ . نكته تاريخى
اين كه امام حسين عليه السلام در دهه اوّل ذى حجّه ، از مكّه خارج شده ، ظاهرا مورد اتّفاق مورّخان است ؛ امّا در باره روز خروج ايشان ، اختلاف نظر وجود دارد . برخى روز خروج را سوم ، ۱ برخى هفتم ، ۲ برخى هشتم ۳ و برخى نهم ۴ ذى حجّه گزارش كرده اند ؛ ولى قول مشهور و درست تر ، اين است كه امام عليه السلام در روز تَروِيه ؛ يعنى هشتم ذى حجّه ، از مكّه خارج شده است . روايت صحيحى كه معاوية بن عمّار از امام صادق عليه السلام نقل كرده ۵ نيز اين نظر را تأييد مى كند .
۲ . نكته فقهى
شهرت يافته كه امام حسين عليه السلام در روز تَرويَه ، حجّ خود را به عمره تبديل كرد و از مكّه ، خارج شد . گويا مبدأ اصلى اين شهرت ، سخن شمارى از مَقتل نگاران و سيره نويسان است . ۶ از جمله ، علّامه مجلسى رحمه الله در تبيين علّت رفتن امام عليه السلام از مدينه به مكّه و خروج
1.ر. ك: ص۱۰۷ ح۱۴۰۲ و ص ۱۰۹ ح ۱۴۰۳.
2.الكافى : ج ۴ ص ۵۳۵ ح ۳ ، تذكرة الخواصّ : ص ۲۴۰ . نيز ، ر . ك: همين دانش نامه : ج۵ ص ۱۰۳ ح ۱۳۹۶ .
3.ر. ك: ص ۱۰۵ ح ۱۳۹۷ ـ ۱۴۰۲.
4.أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۳۷۱ . نيز ، ر. ك: همين دانش نامه : ج۵ ص ۱۰۷ ح ۱۴۰۱.
5.ر. ك: ص ۱۰۵ ح ۱۳۹۸.
6.در الإرشاد آمده است : حسين عليه السلام چون خواست به سوى عراق برود ، طواف كعبه و سعى بين صفا و مروه را انجام داد و از احرام ، با تقصير بيرون آمد و آن را عمره قرار داد ؛ چرا كه نمى توانست حج را به پايان برساند (ر.ك: الإرشاد : ج ۲ ص ۶۷ ، إعلام الورى : ج ۱ ص ۴۴۵ ، روضة الواعظين: ص ۱۷۷، مثير الأحزان : ص ۳۸ و ص ۴۰) .