۳ / ۱۱
حُرّ بن يزيد رياحى
حُرّ بن يزيد رياحى ، يكى از بزرگان قبيله بنى تميم بوده است . اطّلاع ديگرى از وى در دست نيست ؛ ليكن سرنوشت او در ميان ياران امام حسين عليه السلام ، استثنايى و بسيار آموزنده است .
حُر ، تنها كسى است كه در روز عاشورا ، فاصله ميان دوزخ و بهشت را طى ساعاتى كوتاه ، در نورديد و خود را از حَضيض شقاوت ، به قلّه سعادت رساند . از اين رو ، سرنوشت حُر ، دليل روشنى بر آزادى انسان در انتخاب راه صحيح در زندگى است .
حُر ، نخستين كسى بود كه راه را بر امام حسين عليه السلام و يارانش بست . ۱ انتخاب وى به فرماندهى سپاهى كه نخستين برخورد را با امام عليه السلام داشت ، ۲ حاكى از اعتماد كامل حكومت اُمَوى به اوست . گناهى كه حُر مرتكب شد ، گناه كوچكى نبود ؛ ولى هنگامى كه خود را ميان بهشت و دوزخ ديد ، ظاهرِ فريبنده دنيا ـ كه در باطن آن ، دوزخْ نهفته بود ـ ، او را نفريفت و او، راه بهشت را به همراه ديگر شهداى كربلا ، انتخاب كرد و در باره اين انتخاب ، گفت :
به خدا سوگند ، من خودم را ميان بهشت و جهنّم ، مخيّر مى بينم و ـ به خدا سوگند ـ ، بهشت را با هيچ چيزى عوض نمى كنم ، هر چند ، تكّه تكّه و سوزانده شوم .
اين ، پيام آموزنده اى است براى همه كسانى كه در زندگى خود، در دوراهىِ دوزخ و بهشت ، قرار مى گيرند ، بويژه براى جوانان .
حُر ، پس از انتخاب راه بهشت ، نهيبى بر اسب خود زد و در حالى كه دست هايش را روى سرش گذاشته بود ، خود را به خيمه هاى سيّد الشهدا عليه السلام رساند و در بين راه ، اين جملات را زمزمه مى كرد :
خداوندا ! به سوى تو، توبه كردم . توبه ام را بپذير ، كه دلِ دوستانت و فرزندان دختر پيامبرت را لرزاندم .
حُر ، به دليل خطاى بزرگى كه مرتكب شده بود ، احتمال مى داد كه توبه او پذيرفته نشود . از اين رو ، هنگامى كه به محضر امام عليه السلام رسيد ، گفت :
فدايت گردم! من همانى هستم كه مانع بازگشت تو شدم و تو را وادار كردم كه در اين سرزمين ، فرود بيايى . به خداوند سوگند ، گمان نمى كردم كه اين گروه ، تو را به اين حالى كه مى بينم ، برسانند . من به درگاه خدا ، توبه مى كنم . آيا راه توبه اى براى من هست ؟
امام حسين عليه السلام پاسخ داد :
آرى . خداوند ، توبه تو را مى پذيرد . فرود بيا !
حُر گفت:
من سواره باشم ، برايت بهتر از اين است كه پياده باشم و سرانجام كارم به فرود آمدن (شهادت) ، منجر مى شود .
سپس افزود :
از آن جا كه من، نخستين كسى بودم كه در برابر تو در آمدم ، پس اجازه بده كه نخستين كُشته در برابر تو باشم ، شايد از كسانى باشم كه در فرداى قيامت ، از مصافحه كنندگان با جدّت محمّد صلى الله عليه و آله باشم .
اين سخن حُر ، حاكى از عقيده راسخ وى به مبدأ و معاد است كه همين معنا ، اساس رستگارى وى گرديد . حُر ، پس از ايراد سخنانى هشياركننده و هشداربخش براى سپاه كوفه ، به صف دشمن حمله كرد تا به شرف شهادت، نائل آمد . ياران امام عليه السلام ، او را در حالى كه هنوز رمقى در تن داشت ، از صحنه نبرد ، بيرون آوردند و در برابر امام عليه السلام نهادند . سخنان امام عليه السلام بر بالين وى نيز ، بسيار قابل تأمّل است . ايشان، در حالى كه غبار از چهره او پاك مى كرد ، فرمود :
تو حُر (آزاده) هستى ، همان گونه كه مادرت تو را ناميده است ؛ آزاده در دنيا و آخرت .
در «زيارت ناحيه مقدّسه» ، آمده است :
سلام بر حُرّ بن يزيد رياحى !
در «زيارت رجبيّه» هم نام وى ، آمده است .
