69
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد هشتم

۲۲۳۸.مثير الأحزان :هنگامى كه سر امام حسين عليه السلام به مدينه رسيد ، از هر سو ، شيون برخاست و مروان بن حكم خواند :
دَوْسَر ، چنان ضربه اى زدكه ميخ حكومت را محكم كوبيد و استوار كرد .
آن گاه با سرِ چوب دستى اش ، شروع به زدن به صورت او كرد و مى خواند :
بَه! چه خوش است خُنَكاى تو در دستانمو سرخى [خونِ جارى شده بر]گونه هايت !
گويى در جامه زعفرانى غنوده اند!اى حسين ! انتقامم را از تو گرفتم و دلم خُنَك شد !

۲۲۳۹.شرح الأخبار :هنگامى كه يزيد ملعون ، فرمان داد تا سر امام حسين عليه السلام را در شهرها بچرخانند ، آن را به مدينه آوردند و در آن زمان ، عمرو بن سعيد اَشدَق ، كارگزار يزيد در آن جا بود . او فرياد و ضجّه زنان را شنيد و گفت : اين ، صداى چيست؟
گفته شد : زنان بنى هاشم مى گِريند ؛ چون سر حسين را ديده اند .
مروان بن حكم ، نزد عمرو بود . مروان ملعون ، به اين شعر ، تمثّل جست :
زنان قبيله بنى زُبَيد ، ناله اى زدندبه سانِ ناله زنان ما در جنگ اَزيَب .
مقصود آن ملعون ، ناله و ضجّه زنان بنى عبدِ شمس (خويشان ابو سفيان) بر كشتگانشان در جنگ بدر بود . امّا آنچه را كه از وقايع روزگار عثمان آشكار كردند [، بهانه اى بيش نبود]و مروان ملعون ، از كسانى بود كه [مردم را]بر ضدّ او (امام حسين عليه السلام ) شورانْد و مصيبتش را به رُخ [بنى هاشم]كشيد و گفت :
هنگامى كه خبر مرگ اين به او رسيد [، خواهد فهميد كه :]هر كس دنده اى را بشكند ، پهلويش خُرد مى شود .
و كينه اُمَويان ، [نه از خون عثمان ، بلكه]از خون هاى روزگار جاهلى بود كه از خاندان و خانواده پيامبر صلى الله عليه و آله مى ستاندند . هنگامى كه مروان ملعون ، اين را گفت ، عمرو بن سعيد (كارگزار آن روزگار مدينه) گفت : به خدا ، دوست داشتم كه فرمان رواى مؤمنان (يزيد) ، سر حسين را براى ما نمى فرستاد .
مروان به او گفت : ساكت شو ، بى مادر ! بگو ، همان گونه كه پيشينيان گفتند :
بر سر شَريز ، چنان ضربه اى زدندكه ستون هاى سلطنت را پراكند و ناپيدا كرد . ۱
آن گاه ، سر حسين عليه السلام را براى عمرو بن سعيد آوردند . او روى گردانْد و آن را گران و سخت شمرد ؛ امّا مروان ملعون ، به آورنده سر گفت : آن را بده .
او آن را به مروان داد و وى ، آن را در دستش گرفت و گفت :
بَه! چه خوش است خُنَكاى تو در دستانمو سرخى [خونِ جارى بر]گونه هايت !

1. ظاهرا اين شعر ، تصحيف شده و متن صحيح آن ، اين است : «دَوسَر ، چنان ضربه اى زد ...» .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد هشتم
68

۲۲۳۸.مثير الأحزان :لَمّا وافى رَأسُ الحُسَينِ عليه السلام المَدينَةَ ، سُمِعَتِ الواعِيَةُ مِن كُلِّ جانِبٍ ، فَقالَ مَروانُ بنُ الحَكَمِ :
ضَرَبَت دَوسَرُ فيهِم ضَربَةًأثبَتَت أوتادَ حُكمٍ فَاستَقَرَّ
ثُمَّ أخَذَ يَنكُتُ وَجهَهُ بِقَضيبٍ ، ويَقولُ :
يا حَبَّذا بَردُكَ فِي اليَدَينِولَونُكَ الأَحمَرُ فِي الخَدَّينِ
كَأَنَّهُ باتَ بِمُجسَدَينِشَفَيتُ مِنكَ النَّفسَ يا حُسَينُ ۱

۲۲۳۹.شرح الأخبار :لَمّا أمَرَ اللَّعينُ بِأَن يُطافَ بِرَأسِ الحُسَينِ عليه السلام فِي البُلدانِ اُتِيَ بِهِ إلَى المَدينَةِ ، وعامِلُهُ عَلَيها يَومَئِذٍ عَمرُو بنُ سَعيدٍ الأَشدَقُ ، فَسَمِعَ صِياحَ النِّساءِ ، فَقالَ : ما هذا ؟ قيلَ : نِساءُ بَني هاشِمٍ يَبكينَ لَمّا رَأَينَ رَأسَ الحُسَينِ عليه السلام ، وكانَ عِندَهُ مَروانُ بنُ الحَكَمِ ، فَقالَ مَروانُ اللَّعينُ مُتَمَثِّلاً :
عَجَّت نِساءُ بَني زِيادٍ عَجَّةًكَعَجيجِ نِسوَتِنا غَداةَ الأَذيَبِ
عَنَى اللَّعينُ عَجيجَ نِساءِ بَني عَبدِ الشَّمسِ لِمَن قُتِلَ مِنهُم يَومَ بَدرٍ .
فَأَمّا ما أقاموهُ ظاهِرا مِن أمرِ عُثمانَ ، فَمَروانُ اللَّعينُ فيمَن ألَّبَ عَلَيهِ وشَمَتَ بِمُصابِهِ ، وهُوَ القائِلُ :
لَمّا أتاهُ نَعيُهُ ذينَهُمَن كَسَرَ ضِلعا كَسَرَ جَنبَهُ
وَلكِن ذُحولُ ۲ بَني اُمَيَّةَ بِدِماءِ الجاهِلِيَّةِ الَّتي طَلَبوا بِها رَسُولَ اللّه ِ في عِترَتِهِ وَأهلِ بَيتِهِ . ولَمّا قالَ ذلِكَ مَروانُ اللَّعينُ ، قالَ عَمرُو بنُ سَعيدٍ ـ عامِلُ المَدينَةِ يَومَئِذٍ ـ : لَوَدِدتُ ـ وَاللّه ِ ـ أنَّ أميرَ المُؤمِنينَ لَم يَكُن يَبعَثُ إلَينا بِرَأسِ الحُسَينِ . فَقالَ لَهُ مَروانُ : اُسكُت لا اُمَّ لَكَ ، وقُل كَما قالَ الأَوَّلُ :
ضَرَبوا رَأسَ شَريزٍ ضَربَةًاشتت أوتادَ مُلكٍ فاستتر ۳
ثُمَّ اُتِيَ بِرَأسِ الحُسَينِ عليه السلام إلى عَمرِو بنِ سَعيدٍ ، فَأَعرَضَ بِوَجهِهِ عَنهُ ، وَاستَعظَمَ أمرَهُ . فَقالَ مَروانُ اللَّعينُ لِحامِلِ الرَّأسِ : هاتِهِ ، فَدَفَعَهُ إلَيهِ ، فَأَخَذَهُ بِيَدِهِ ، وقالَ :
يا حَبَّذا بَردُكَ فِي اليَدَينِولَونُكَ الأَحمَرُ فِي الخَدَّينِ ۴

1. مثير الأحزان : ص ۹۵ ، بحار الأنوار : ج ۴۵ ص ۱۲۴ وراجع : الأمالي للشجري : ج ۱ ص ۱۸۵ .

2. في المصدر : «دحول» ، وهو مصحّف . والذحل : الحقد والعداوة . يقال : طلب بذحلِهِ ، أي بثأره ، والجمع : ذحول (الصحاح : ج ۴ ص ۱۷۰ «ذحل») .

3. الظاهر أنّ الصواب : «أثبَتَت أوتادَ مُلكٍ فاستَقَرّ» كما مَرّ في النقول السابقة .

4. شرح الأخبار : ج ۳ ص ۱۵۹ الرقم ۱۰۸۹ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد هشتم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3965
صفحه از 436
پرینت  ارسال به