381
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد نهم

۲ . ارائه تاريخ و تحليل صحيح از حادثه عاشورا

بدون تحليلى واقع بينانه از نهضت عاشورا ، امكان ندارد كه عزاداران با اهداف والاى عزادارى آشنا شوند و در مسير آن ، گام برداند . از اين رو ، گويندگان و مرثيه سرايان ، در مجالس عزادارى سيّد الشهدا عليه السلام بايد بر پايه تحليل درست واقعه عاشورا ، سخنرانى و مرثيه سرايى نمايند و بدين منظور ، استفاده از منابع معتبر در تبيين اين حادثه ، و اجتناب از آسيب هاى مجالس عزادارى ـ كه شرح آنها گذشت ـ ، ضرورى است و بهترين راه براى رسيدن به اين هدف ، خواندن متن مقتل از منابع معتبر است .
فرموده رهبر انقلاب اسلامى آية اللّه خامنه اى در اين باره ، در خور توجّه است كه :
اگر براى ذكر مصيبت، كتاب نَفَسُ المهموم محدّث قمى را باز كنيد و از رو بخوانيد ، براى مستمع ، گريه آور است و همان عواطف جوشان را به وجود مى آورد . چه لزومى دارد كه ما به خيال خودمان ، براى مجلس آرايى، كارى كنيم كه اصل مجلس عزا از فلسفه واقعى اش دور بماند؟ ۱
و بدين سان ، مرثيه سرايى براى سيّد الشهدا عليه السلام ، اگر توأم با اخلاص و صداقت باشد ، كارى بس ارزشمند است و اگر وسيله مجلس آرايى و دنياطلبى باشد ، بسيار زيانبار و خطرناك است . ۲

1.سخنان معظّم له در جمع روحانيون استان كهكيلويه و بوير احمد در آستانه ماه محرّم ۱۴۱۵ ق (۱۷/۳/۱۳۷۳ ش).

2.در اين باره ، يكى از مراجع تقليد معاصر ، رؤياى صادقه آموزنده اى را از استاد خود ، فقيه بزرگوار، آية اللّه سيّد عبد الهادى شيرازى؛ نقل كرده كه خلاصه آن ، چنين است : هنگامى كه خبر درگذشت آية اللّه سيّد جعفر شيرازى (برادر همسر آية اللّه سيّد عبد الهادى شيرازى، كه ظاهرا در اواخر عمر ، براى معالجه به تهران آمد و به عالم بقا پيوست و قبر وى، در حرم حضرت عبد العظيم حسنى۷ ، نزديك مزار ابو الفتوح رازى است) به آية اللّه آقا سيّد عبد الهادى شيرازى رسيد ، من كنار استاد بودم . ايشان ، سرِ خود را نزديك گوش من آورد و فرمود : قضيّه اى در باره آقا سيّد جعفر دارم كه تا زنده بود ، نگفتم . اكنون كه فوت شده ، مى گويم : شبى خواب ديدم كه در بيرونىِ منزل (همان جا كه محل تدريس بنده است) ، دو كرسى گذاشته اند. بعد، حضرت سيّد الشهدا۷ و عبّاس۷ وارد شدند و روى اين دو كرسى نشستند . عبّاس۷ ، دفترى را باز كرد و من ، متن آن را مى ديدم . امام حسين عليه السلام ، به يكى از نام هايى كه در آن دفتر بود ، اشاره كرد و فرمود : «اين اسم را قلم بزن!» . عبّاس۷ ، آن نام را قلم زد . بعد، امام عليه السلام فرمود : «جاى آن ، نام آقا سيّد جعفر را بنويس!» . عبّاس۷ ، نام ايشان را نوشت و دفتر را بست و رفتند . مرحوم آية اللّه شيرازى ، سپس فرمود : من از عظمت آن رؤيا ، تا صبح نخوابيدم . فرداى آن روز ، وقتى آقا سيّد جعفر آمد ، به ايشان گفتم : من ديشب ، خوابى ديدم كه از عظمت آن ، تا صبح نخوابيدم . ايشان گفت : زود داستان خوابت را بگو . من هم آن خواب را براى آقا سيّد جعفر ، نقل كردم . ايشان، با شنيدن آن ، منقلب شد و گفت : قضيّه ، اين است كه من ديشب (شب اوّل محرّم) ، در حرم بودم . بعد به اين فكر افتادم كه من ، يك عمر براى امام حسين عليه السلام گريه كرده ام ؛ امّا كسى را نگريانده ام و اين اجر ، نصيب من نشده است . اين موضوع ، فكر مرا مشغول كرد . رفتم و جستجو كردم و كتاب جلاء العيون مجلسى را پيدا كردم . به خانه آمدم و زن و بچّه ام را دور هم جمع كردم و گفتم : از امشب ، من مى خوانم و شما گريه كنيد . ايشان ، پس از نقل اين رؤيا ، اضافه كرد كه : رؤياى آية اللّه شيرزاى ، در همان شب ، يعنى شبِ اوّل محرّم و برپايى نخستين جلسه سيّد جعفر بوده و من ، هر وقت براى زيارت به حرم حضرت عبد العظيم۷ مى آيم ، قبر ايشان را هم زيارت مى كنم .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد نهم
380

وَ تِلاوَةَ كِتابِهِ ، وَ كَثرَةَ الدُّعاءِ وَ الاِستِغفارِ ! ۱ به سوى آنان باز گرد و اگر توانستى ، [حمله] آنها را تا صبح به تأخير بينداز و امشب ، بازشان گردان، بلكه امشب را براى پروردگارمان، نماز بخوانيم و به درگاهش دعا كنيم و از وى ، آمرزش بخواهيم ، كه او خود مى داند من نماز گزاردن براى او، تلاوت كتابش و دعا و آمرزش خواهىِ فراوان را دوست دارم .
و بدين سان ، شب عاشورا ، آخرين شب اُنس امام حسين عليه السلام و يارانش با انيس ذاكران بود :
فَباتَ الحُسَينُ عليه السلام تِلكَ اللَّيلَةَ جلَيلَةَ عاشوراءَج راكِعا ساجِدا باكِيا مُستَغفِرا مُتَضَرِّعا ، وَ باتَ أصحابُهُ وَ لَهُم دَوِىٌّ كَدَوِىِّ النَّحلِ. ۲ شب، فرا رسيد و حسين عليه السلام ، شب عاشورا را به ركوع و سجود و گريه و آمرزش خواهى و تضرّع و زارى پرداخت و يارانش، زمزمه اى مانند آواى زنبور (بدون وقفه) داشتند .
از عالم ربّانى آية اللّه ميرزا جواد تهرانى رحمه الله نقل شده است كه ايشان ، خطاب به روحانيون اهل منبر مى فرمود : «كارى كنيد كه خدا در مجلس امام حسين عليه السلام ، فراموش نشود!» .
و اين، نكته اى است بس مهم و قابل توجّه و تأمّل . در واقع ، فراموش شدن خدا در مجلس امام حسين عليه السلام ، آفت خطرناكى است كه مانع آشنايى عزاداران با حكمت عزادارى و روح نهضت حسينى مى گردد .

1.ر.ك : ج ۶ ص ۱۰ ح ۱۵۷۳.

2.ر . ك :ج ۶ ص ۳۶ ح ۱۵۹۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4653
صفحه از 457
پرینت  ارسال به