دنبال آن ، مدينه ، يكپارچه عزادار شد :
و زنان ، شيون كردند تا اين كه در مدينه ، چنان وِلوله اى بر پا شد كه تا آن زمان ، شنيده نشده بود . ۱
سال ۶۱ هجرى ، سال حُزن ناميده شد ۲ و بر پايه گزارشدعائم الإسلام از امام صادق عليه السلام ، پس از واقعه عاشورا ، سه سال تمام بر امام حسين عليه السلام مرثيه سرايى مى شد . ۳ همچنين طبق گزارشى ديگر از ايشان ، تا به هلاكت رسيدن ابن زياد ، خانواده امام عليه السلام از عزا بيرون نيامدند :
هيچ يك از زنان ما خضاب نكرد و روغنى استفاده نكرد و سُرمه نكشيد و [مويش را ]شانه نزد تا اين كه سرِ عبيد اللّه بن زياد را برايمان آوردند . ما همواره، پس از آن ماجرا ، گِريان بوديم . ۴
۳. پوشيدن لباس سياه در عزاى امام حسين عليه السلام
نخستين كسانى كه در عزاى امام حسين عليه السلام لباس سياه پوشيدند ، اُمّ سَلَمه ، همسر پيامبر صلى الله عليه و آله و زنان بنى هاشم بودند . ۵ اين اقدام ، ريشه در سنّت نبوى داشت ۶ و نشان مى دهد كه لباس سياه ، از زمان هاى گذشته ، علامتِ عزا بوده است . حتّي ابو مسلم هم در آغاز قيام خود ، براى استفاده تبليغاتى عليه حكومت بنى اميّه ، لباس سياه را انتخاب كرد، به طورى كه او و يارانش، در تاريخ به «سياه جامگان»
1.ر . ك : ص ۳۹۷ به بعد (فصل يكم / نخستين برگزار كننده سوگوارى) و ج ۱۰ ص ۲۰۳ (بخش دوازدهم / فصل يكم : نمونه مرثيه هاى كه در قرن نخست ، سروده شده اند) .
2.ر . ك : ص ۴۱۳ (فصل يكم /سوگوارى در مدينه / نخستين ناله اى كه در مدينه بلند شد) .
3.مقتل الحسين عليه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص ۴۰ ، التذكرة ، قرطبي : ج ۲ ص ۴۵۳ .
4.ر.ك : ص ۴۲۷ (فصل يكم / نوحه سرايى سه ساله براى امام حسين عليه السلام ).
5.ر.ك : ص ۴۲۹ (فصل يكم / نخستين سياهپوش در سوگ امام حسين عليه السلام) .
6.از اسماء بنت عميس ، نقل شده است : وقتى جعفر بن ابى طالب ، كشته شد ، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «تسَلَّبى ثلاثا ؛ سه روز ، لباسِ يا مَقنعه مشكى بپوش» (ر .ك : فتح الباري : ج۹ ص۴۲۹ ، لسان العرب : ج۱ ص۴۷۲ مادّه «سلب» ، النهاية ، ابن اثير : ج۲ ص۳۸۷ ماده «سلب») .
