۴ . سلطه حَجّاج بن يوسف
در فاجعه كربلا ، نه تنها كسانى كه به طور مستقيم در آن نقش داشتند ، كيفر طبيعىِ كردار زشت خود را پيش از مجازات آخرت ، در دنيا ديدند ؛ بلكه كسانى كه با يارى نرساندن به امام حسين عليه السلام به طور غير مستقيم در اين فاجعه اثرگذار بودند ، نيز به گونه اى گرفتار عقوبت هاى دنيوى شدند . برخى از آنها توبه كردند و «نهضت توّابين» را پديد آوردند و در اين راه ، كشته شدند و شمار ديگرى ، گرفتار حكومت مستبدّ حَجّاج بن يوسف گرديدند ؛ همان حكومتى كه امام على عليه السلام آن را براى مردمى كه از يارى كردن ايشان امتناع مى كردند ، پيشگويى كرده بود . در نهج البلاغه آمده كه امام عليه السلام خطاب به آنها فرمود :
أما وَاللّهِ لَيُسَلَّطَنَّ عَلَيكُم غُلامُ ثَقيفٍ الذَّيّالُ المَيّالُ ، يَأكُلُ خَضِرَتَكُم ، وَ يُذيبُ شَحمَتَكُم ، إيهٍ أبا وَذحَةَ . ۱ به خداوند سوگند كه جوانى ثَقَفى (حَجّاج) بر شما تسلّط خواهد يافت ؛ متكبّر و منحرفى كه سبزه هاى (دارايى هاى) شما را مى خورد ، و پيه هايتان را آب مى كند ! بس كن ، ابو وَذحه . ۲
آرى ! مردمى كه از يارى رساندن به كسانى چون امام على ، امام حسن و امام حسين عليهم السلام امتناع ورزند ، سزاوار سلطه يافتن حَجّاج بن يوسف بر خويش اند .
در سال ۷۵ هجرى ، يعنى چهارده سال پس از فاجعه كربلا ، اين پيشگويى امام على عليه السلام تحقّق يافت . حَجّاج ، در طول حكومتش ، صد و بيست هزار نفر را كُشت ۳ و هشتاد هزار نفر را ـ كه سى هزار نفر از آنها زن بودند ـ به زندان انداخت . ۴
1.نهج البلاغة: خطبه ۱۱۶ . نيز ، ر . ك :دانش نامه امير المؤمنين۷ : ج ۶ ص ۵۵۵ (بخش هفتم / فصل دوم / هشدار دادن در باره سلطه غلام ثقفى) .
2.وَذحَه : جُعَل ؛ سِرگينْ چرخان . ابو وَذحه ، كُنيه اى است كه بعدها ، حَجّاج ، به آن ،شهرت يافت و اشاره است به داستان حَجّاج و وَذْحه كه روزى ، وى نشسته بود و وذحه اى با زحمت ، پِشكِلى را مى غلتانْد و به جانب او مى آمد . حَجّاج گفت : اين ، سوسكى از سوسك هاى شيطان است .
3.سنن الترمذى : ج ۴ ص ۴۹۹ ش ۲۲۲۰ ، تهذيب التهذيب : ج ۱ ص ۵۱۰ ، تاريخ الطبرى :ج ۶ ص ۳۸۲ ، تاريخ دمشق : ج ۱۲ ص ۱۸۴ ؛ العمدة : ص ۴۶۹ ش ۹۸۷ .
4.تاريخ دمشق : ج ۱۲ ص ۱۸۵ ، تاريخ الإسلام : ج ۶ ص ۳۲۳ ، بغية الطلب فى تاريخ حلب : ج ۵ ص ۲۰۴۵ ، البداية و النهاية : ج ۹ص ۱۳۶ .
