425
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم

و زيارت ، در عرف ، آهنگِ زيارت شونده را كردن ، به منظور گراميداشت و بزرگداشت او و همدمى با اوست .
گفتنى است كه معناى عرفى «زيارت» نيز ريشه در اصل لغوى آن ، يعنى ميل و عدول دارد . بنا بر اين ، مفهوم واژه «زيارت» ، با معناى واژه هايى مانند : «رؤيت» ، «مشاهده» و «إبصار» ، متفاوت است ؛ زيرا در اين واژه ها ، تنها مفهوم ديدار حضورى منظور است ؛ ولى در واژه «زيارت» ، علاوه بر ترك خانمان و ديگران ، ديدار همراه با ميل و محبّت و اُنس و اِكرام ، مورد توجّه است .

ريشه يابى زيارت در فطرت

انسان ، ذاتا موجودى اجتماعى است كه با همنوع خود ، اُنس مى گيرد و پيوند برقرار مى نمايد . از اين رو ، ديدار همراه با ميل و محبّت انسان ها با يكديگر ، ريشه در فطرت آنها دارد و زيارت ، در واقع ، تأمين كننده بخشى از نيازهاى فطرى انسان است .
اين نياز فطرى ، پس از مرگ محبوب انسان نيز ادامه دارد ، هر چند از شدّت آن ، كاسته مى گردد . به دليل همين نياز فطرى ، در ميان همه اقوام و ملل جهان ، كمابيش زيارت قبور نزديكان و دوستان ، مرسوم است .

زيارت از نگاه اسلام

اسلام ـ كه آيين فطرت است ـ ، به موضوع زيارت ، توجّه ويژه اى دارد . احاديث اسلامى ، به منظور بهره گيرى هر چه بيشتر از اين زمينه فطرى انسان ها در جهت رشد و شكوفايى انسانيت و سازندگى جامعه آرمانى ، ره نمودهاى ارزنده اى در باره زيارت ، ارائه كرده اند .
نكته قابل توجّه اين كه با تأمّل در احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام ، معلوم


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم
424

درآمد

واژه شناسى زيارت

واژه «زيارت» ، از ريشه «زَور» ، به معناى ميل كردن به چيزى و روى گردانى از چيزى ديگر است . از اين رو ، ديدارهايى كه داراى اين ويژگى باشند ، زيارت ناميده مى شوند . ابن فارِس ، در اين باره مى گويد :
الزّاءُ وَ الواوُ وَ الرّاءُ ، أصلٌ واحِدٌ يَدُلُّ عَلَى المَيلِ وَ العَدولِ... و مِنَ البابِ : الزّائِرُ ؛ لِأنَّهُ إذا زارَكَ فَقَد عَدَلَ عَن غَيرِكَ . ۱
زا و واو و را (زور) ، ريشه اى است كه دلالت بر تمايل و انصراف دارد . زائر ، از همين ريشه است ؛ زيرا وقتى زائر ، تو را زيارت كند ، از ديگرى روى گردانده است .
ابن منظور نيز اين معنا را تأييد مى كند :
زارَ فُلانٌ فُلانا ، أى : مالَ إلَيهِ . ۲
فلانى ، فلانى را زيارت كرد ؛ يعنى : به او روى آورد .
طُرَيحى مى گويد :
وَ الزِّيارَةُ فِي العُرْفِ : قَصدُ المَزورِ إكراما لَهُ و تعظيما لَهُ و استِئناسا بِهِ . ۳

1.معجم مقاييس اللّغة :ج ۳ ص ۳۶ .

2.لسان العرب: ج ۴ ص ۳۳۵.

3.مجمع البحرين: ج۲ ص ۷۹۲.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5573
صفحه از 514
پرینت  ارسال به