371
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم

۶ / ۴

نيّر تبريزى (م ۱۳۱۲ ق)

گفت : اى گروه ! هر كه ندارد هواى ماسر گيرد و بُرون رود از كربلاى ما
ناداده تن به خوارى ، ناكرده تركِ سرنتوان نهاد پاى به خلوت سراى ما
تا دست و رو نشُست به خون ، مى نيافت كسراه طواف بر حرم كبرياى ما
اين عرصه نيست جلوه گه روبَه و گُرازشيرافكن است باديه ابتلاى ما
همراز بزم ما نبُود طالبان جاهبيگانه بايد از دو جهان ، آشناى ما
برگردد آن كه با هوسِ كشور آمدهسرناورَد به افسر شاهى ، گداى ما
ما را هواى سلطنت مُلكِ ديگر استكاين عرصه نيست در خور فرّ هماى ما
يزدان ذو الجلال ، به خلوت سراى قدسآراسته است بزم ضيافت براى ما
برگشت هر كه طاقت تير و سِنان نداشتچون شاه تشنه ، كار به شمر و سَنان نداشت.
اى در غم تو ارض و سَما ، خون گريستهماهى در آب و وحش به هامون ، گريسته
وى روز و شب به ياد لبت ، چشم روزگارنيل و فرات و دجله و جيحون ، گريسته
از تابش سرت به سِنان ، چشم آفتاباشك شفق به دامن گردون ، گريسته
در آسمان زِ دود خيامِ عفاف توچشم مسيح ، اشك جگرگون ، گريسته
با درد اشتياق تو در وادىِ جنونليلى بهانه كرده و مجنون گريسته
تنها نه چشم دوست ، به حال تو اشكبارخنجر به دست قاتل تو ، خون گريسته
آدم ، پىِ عزاى تو از روضه بهشتخرگاه درد و غم زده بيرون ، گريسته
گر از اَزَل تو را سرِ اين داستان نبوداندر جهان ، ز آدم و حوّا ، نشان نبود.
قتل شهيد عشق ، نه كار خدنگ بوددنيا براى شاه جهاندار ، تنگ بود ...
از عشق پرس حالتِ جانبازى حسينپاى بُراق عقل در اين عرصه ، لَنگ بود
احمد ، اگر به ذِروه قَوسَين عروج كردمعراج شاه تشنه ، به سوى خَدَنگ بود ... ۱
زينب ، چو ديد پيكر آن شه به روى خاكاز دل كشيد ناله به صد دردِ سوزناك:
كِاى خفته خوش به بستر خون ! ديده باز كناحوال ما ببين و سپس ، خوابِ ناز كن
اى وارث سَرير امامت ! به پاى خيزبر كشتگان بى كفن خود ، نماز كن
طفلان خود ، به ورطه بحر بلا نگردستى به دستگيرى ايشان ، دراز كن...
برخيز ، صبح ، شام شد ، اى ميرِ كاروان!ما را سوار بر شترِ بى جهاز كن
يا دست ما بگير و از اين دشت پُرهراسبار دگر ، روانه به سوى حجاز كن.
پس چشمه سارِ ديده ، پر از خون ناب كردبر چرخ كج مدار ، به زارى خطاب كرد ... ۲

1.اشاره به آيه ۹ از سوره نجم : «فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى» (در داستان معراج) است و چون«قوس» به معنى كمان است ، در پى آن ، گفته است : اگر معراج پيامبر اكرم۹ به سوى قلّه «قاب قوسين» بوده ، معراج امام حسين عليه السلام به سوى تير و خدنگ است .

2.آتشكده نيّر : ص ۱۰۷ ـ ۱۲۰ .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم
370

۶ / ۳

محمودخان ملك الشعراى صبا(م ۱۳۱۱ ق)

اى خواهر ! از بَرَت چو به فردا جدا شومدر خون خويش ، غرقه به دشتِ بلا شوم
چون گُل مكن ز دورى من ، چاكْ پيرهنچون از بَرَت روانه ، چو باد صبا شوم
مخراش روى خويش و مَكَن موى خود كه منشرمنده پيشِ بارگه كبريا شوم
روشن شود دو چشم پيمبر به روز حشرگر زير سُمّ اسب عدو ، توتيا شوم
ترسم ز سوى عرش رسد آيت بَدا ۱بگذار تا به كام دل خود ، فدا شوم
بردار كودكان مرا نزد خود ، چو منفردا ز زين اسب به ميدان ، جدا شوم
رفتند مادر و پدر و جدّ من ز پيشمن هم پىِ زيارتشان از قفا شوم
زينب ، چو اين شنيد ، به سر برفشانْد خاكزد دست و كرد بر تن خود ، جامه چاكْ چاك...
چون زد سَموم ۲ كين به گلستان مصطفىبر خاك ريخت لاله و ريحان مصطفى
تاريك مانْد محفل ايمان ، چو كشته شداز باد كينه ، شمع شبستان مصطفى
زينب ، دريد جامه چو گل ، چون به چوبِ كينكردند خسته غنچه خندان مصطفى
دادند اجر و مزد نبى را به تيغ و تيركردند خوش ، تلافىِ احسان مصطفى
داس عناد و تيشه بيداد ناكساننگذاشت سرو و گُل به گلستان مصطفى
كردند اين معامله با عترت از چه روىبا امّت اين نبود ، چو پيمان مصطفى ؟
ترسم كه دست خلق به يكباره ، زين گناهگردد جدا ز گوشه دامان مصطفى
تا بوده اين جهان، به جهان ، اين بلا نبوددرد و غمى چو درد و غمِ كربلا نبود...
خيزد ز خاك ، با تن بى سر ، چو شاه دينبر پا دوباره واقعه كربلا شود
ترسم كه روز حشر ، به يكباره ، زين گناهدست جهان ز دامن رحمت ، جدا شود
محشر به هم بر آيد و از هيبت عِتابجبريل ، بهر چاره ، سوى مصطفى شود
آيا جواب چيست در آن روزِ پُر بلاپرسند چون ز خون شهيدانِ كربلا؟ ۳

1.بدا (بداء) : ظاهر شدن ؛ پيدا شدن رأى ديگرى براى صاحب رأى؛ تعلّق گرفتن اراده خالق به چيزى جز آنچه قبلاً اراده وى بر آن تعلّق گرفته بود. «آيت بدا» ، اشاره است به آيه ۳۹ از سوره رعد: «يَمْحُوا اللّه ُ ما يَشاءُ وَيَثْبِتُ وعِنْدَهُ اُمُّ الْكِتاب ؛ خداوند ، هر چه را بخواهد ، محو مى كند و هرچه را بخواهد ، باقى مى گذارد ، و كتابِ كتاب ها نزد اوست» .

2.سَموم : باد گرم ، باد زهرآگين .

3.ديوان محمودخان ملك الشعراى صبا: ص ۳۰۹.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5488
صفحه از 514
پرینت  ارسال به