245
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم

۱ / ۱۶

فضل بن عبّاس بن عُتْبه ۱

۲۸۹۹.كشف الغمّة :فضل بن عبّاس بن عُتبة ۲ بن ابى لَهَب ، دررثاى شهيدانِ كشته شده از خاندان امام حسين عليه السلام ، چنين سرود :

اى چشمانم! اگر در مصيبت وارد شده بر من ، گريه نكنيدچشمان تمام مردم، شكيباتر از شما خواهند بود.
اى چشمانم! اشك هايى انبوه ، فرو ريزيدكه دلسوزى من ، درست است و من ، متوجّه نبودم.
براى مرگِ گراميانى گريستم كه در پىِ هم ، روى آوردندبراى رسيدن به شهادت ، زره به تن و با سرِ بى خُود ؛ ۳
همان ها كه از كرامتمندانِ پاكِ آل هاشم بودندو نياكانى دارند كه در رادمردى ، شُهره اند .
چراغ هاى تابانى كه به مهتابْ ماننده اند ؛ زيرادر دهش و زدودنِ اندوه ، بيناترند.
فاجعه آنان به ما وارد شدو عاملان اين فاجعه ، تَميم و بكر و سَكون و حِمْيَرند
و هَمْدان ، به ما خشم ورزيدو هوازِن را در كنار آل قيس و اَعصُر ، فرا خواند.
هر قبيله اى، شركت جُست، در ريختن خون مابنى هاشم ـ كه مجدش مى درخشد و آوازه اش ، همواره ـ رو به فزونى است ـ.
زندگى و مرگ ما ، در راه خداوند است،كشته هاى ما ، به خداوند ، تقديم مى شوند و برانگيخته مى شوند.
هر خونِ ريخته اى، خواهانى دارد و خونخواه مادر كمين است و بر شما ، چيره مى شود و آشكار خواهد گشت.
به زودى ، دشمنانِ ما، آن گاه كه با آنها رو در رو مى شويم ، خواهند ديدكه پيامبر مطهّر ، از آنِ كدام يك از ماست. ۴

1.فضل بن عبّاس بن عُتبة بن ابى لهب هاشمى، يكى از شعرا و فصيحان بنى هاشم بود كه هم از جانب مادر و هم پدر، هاشمى بود. وى هم روزگار با فَرَزدَق و احوص بوده است. او در حدود سال ۹۰ و به قولى، سال ۹۵ هجرى، در دوران خلافت وليد بن عبد الملك در گذشت.

2.در متن مصدر، «عُقبه» است كه آن را بر اساس ديگر منابع، تصحيح كرديم .

3.در متن مصدر اشكالاتى بود كه ما آن را از ادب الطف ، تصحيح نموديم .

4.اين متن، در مصدر، با اشكالاتى همراه بود كه آنها را بر اساس كتاب أدب الطفّ، تصحيح كرديم.


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم
244

۱ / ۱۶

الفَضلُ بنُ عَبّاسِ بنِ عُتبَةَ ۱

۲۸۹۹.كشف الغمة:قالَ الفَضلُ بنُ عَبّاسِ بنِ عُتبَةَ ۲ بنِ أبي لَهَبٍ ، يَرثي مَن قُتِلَ مَعَ الحُسَينِ بنِ عَلِيٍّ عليه السلام ـ يَعني مِن أهلِهِ ـ :

أعَينَيَّ إن لا تَبكِيا لِمُصيبَتيفَكُلُّ ۳ عُيونِ النّاسِ عَنِّيَ أصبَرُ
أعَينَيَّ جودا ۴ مِن دُموعٍ غَزيرَةٍفَقَد حَقَّ إشفاقي وما كُنتُ أحذَرُ
بَكيتُ لِفَقدِ الأكرَمينَ تَتابَعوالِوَصلِ المَنايا دارِعونَ وحُسَّرُ ۵
مِنَ الأَكرَمينَ البيضِ مِن آلِ هاشِمٍلَهُم سَلَفٌ مِن واضِحِ ۶ المَجدِ يُذكَرُ
مَصابيحُ أمثالُ الأَهِلَّةِ إذ هُمُلَدَى الجودِ أو دَفعِ الكَريهَةِ أبصَرُ
بِهِم فَجَعَتنا وَالفَواجِعُ كَاسمِهاتَميمٌ وبكرٌ وَالسَّكونُ وحِميَرُ
وهَمدانُ قَد جاشَت عَلَينا وأَجلَبَتهَوازِنُ في أفناءِ قَيسٍ وأَعصُرُ
وفي كُلِّ حَيٍّ نَضحَةٌ مِن دِمائِنابَني هاشِمٍ يَعلو سَناها ويُشهَرُ
فَلِلّهِ مَحيانا وكانَ مَماتُناوللّهِِ قَتلانا تُدانُ وتُنشَرُ
لِكُلِّ دَمٍ مَولىً وَمَولى دِمائِنابِمُرتَقَبٍ يَعلو عَلَيكُم ويَظهَرُ
فَسَوفَ يَرى أعداؤُنا حينَ نَلتَقيلِأَيِّ الفَريقَينِ النَّبِيُّ المُطَهَّرُ ۷

1.الفضل بن العبّاس بن عتبة بن أبي لهب الهاشمي. كان أحد شعراء بني هاشم وفصحائهم، هاشميّ الأبوين، كان معاصرا للفرزدق والأحوص. توفّي في حدود سنة (۹۰ ه) أو حدود (۹۵ ه) في خلافة الوليد بن عبد الملك. (راجع: تاريخ دمشق: ج ۴۸ ص ۳۳۵ والدرجات الرفيعة: ص ۵۵۶ وأعيان الشيعة: ج ۸ ص ۴۰۶ والأعلام: ج ۵ ص ۱۵۰).

2.في المصدر : «عقبة» ، والصواب ما أثبتناه .

3.في المصدر : «وكلّ» ، والتصويب من أدب الطفّ .

4.في المصدر : «جودي» ، والتصويب من أدب الطفّ .

5.ورد البيت في المصدر بهذا الشكل : «أعينيَّ هذا الأكرمين تتابعواوصلّوا المنايا دارعون وحُسَّرُ» وما في المتن أثبتناه من أدب الطفّ .

6.في المصدر : «واضع» ، والتصويب من أدب الطفّ .

7.كشف الغمّة: ج۲ ص ۲۷۰ ، أدب الطفّ : ج ۱ ص ۱۲۶ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5480
صفحه از 514
پرینت  ارسال به