ارجمند و گران قدر باشند ـ .
آنچه اكنون به گزارش آن خواهيم پرداخت ، سير تاريخى اين عزادارى با استناد به منابع، مآخذ و مستندات بسيار است تا از يك سو ، واقعيّت اين جريان ، نشان داده شود و از سوى ديگر ، پاسخى به پرسش و يا چرايىِ مطرح شده در سطور گذشته باشد .

مراحل تاريخى عزادارى براى امام حسين عليه السلام

عزادارى امام حسين عليه السلام را مى توان در چندين مرحله تاريخى ، مورد بررسى، نقد و تحليل قرار داد كه عبارت اند از :
۱ . از شهادت امام عليه السلام تا هلاكت قاتلان ايشان ؛ ^۱
۲ . برپايى سوگوارى به گونه آيينى مذهبى از سوى امامان عليهم السلام ، كه خود ، مراحلى را گذرانده است :
الف ـ زمينه سازى براى سنّت سوگوارى به وسيله امام زين العابدين عليه السلام ،
ب ـ پى ريزى اركان عزادارى به وسيله امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام ،

تحليلى درباره سير تاريخى عزادارى امام حسين عليه السلام ^۱

حادثه كربلا و ماجراى قيام خونين و شگفت ابا عبد اللّه الحسين عليه السلام كه در آغازين روزهاى سال ۶۱ هجرى و تنها نيم قرن پس از رحلت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله روى داد، براى جامعه اسلامىِ آن روز ، تكان دهنده، حيرت زا و اندوه آفرين بود، به گونه اى كه بر اساس برخى منابع تاريخى ، آن سال را «عامُ الحُزن (سال اندوه)» ناميدند . ^۲
توجّه پيشوايان الهى به اين جريان و تأكيد آنان بر زنده نگه داشتن آن در قالب هاى گوناگونِ : گزارشِ چگونگى وقوع آن، گريستن براى آن ـ تا جايى كه در احاديث آمده كه حتّى پيامبر صلى الله عليه و آله ^۳ و امام على عليه السلام ^۴ پيش از وقوع آن ، بر آن ، گريه و زارى نموده اند ـ و ... ، همه وهمه ، نشانگر اين است كه اين حادثه ، فراتر از يك «مصيبت»، «تراژدى» يا «جريانى غم آگين» است و نبايد عزادارى، رثا و غم گسارى بر آن، در محدوده مصيبت خوانى و رثاگويىِ معمول و مرسوم ، باقى بمانَد .
بدون هيچ ترديدى ، ترغيب به عزادارى و تشويق به برپايى مراسم سوگوارى براى ابا عبد اللّه الحسين عليه السلام و گريه و زارى بر آن معلّم شهادت و يارانش ، بسى فراتر و ژرف تر است از يادكردِ حادثه اى غم آگين و رثا بر فقدان عزيزان ـ هر چند هم كه