زيارت سوم
۳۲۳۲.مصباح المتهجّدـ به نقل از صفوان بن مهران ـ: از امام صادق عليه السلام ، اجازه زيارت مولايمان حسين عليه السلام را گرفتم و از او خواستم تا كارهايى را كه بايد بكنم ، به من بشناسانَد .
امام عليه السلام فرمود : «اى صفوان ! سه روز پيش از بيرون رفتنت ، روزه بگير و روز سوم ، غسل كن و آن گاه ، خانواده ات را گِرد هم بياور . سپس بگو :
خدايا ! من امروز ، جان و خانواده و دارايى و فرزندانم را به تو مى سپارم ، و نيز حاضر و غايب و هر كس را كه چشم به راه من است . خدايا ! بر محمّد و خاندان محمّد ، درود فرست و ما را به حفظ ايمان ، حفظ كن و [آنچه را پشتِ سر گذاشته ايم ، ] برايمان حفظ كن . خدايا ! ما را در پناه و دژ خودت قرار ده و نعمت هايت را از ما مگير و آنچه را از عافيتت كه به ما بخشيدى ، دگرگون مكن و بر فضلت به ما بيفزاى كه ما به تو رغبت داريم .
خدايا ! من از سختى سفر و ناراحتى در بازگشت و بدى ديدن خودم و خانواده و دارايى و فرزندم ، به تو پناه مى برم . خدايا ! شيرينى ايمان ، خُنَكاى آمرزش و امان از عذابت را روزىِ ما كن كه مشتاق تو هستيم ، و رحمتى از نزد خودت به ما عطا كن ،كه همانا تو بر هر كارى ، توانايى .
و چون به فرات ، يعنى شريعه صادق عليه السلام در كنار جوى علقمه ۱ رسيدى ، بگو : خدايا ! تو بهترين كسى هستى كه آدميان ، به سوى او مى آيند و بار سفر برايش بسته مى شود ، و تو ـ اى سَرور من ـ ، گرامى ترين مقصود و بهترين زيارت شده اى و براى هر زائرى ، كرامتى و براى هر ميهمانى ، رهاوردى قرار داده اى و من از تو مى خواهم رهاوردت را براى من ، آزادى ام از آتش ، قرار دهى كه من ، وليّت ، و فرزند پيامبرت ، و برگزيده ات و فرزند برگزيده ات ، و همراز تو و فرزند همراز تو ، و حبيب تو و فرزند حبيب تو را قصد كرده ام .
خدايا ! سعيَم را سپاس بگزار و بر سِيرم به سوى تو ، رحمت آور ، بى آن كه من بر تو ، منّتى داشته باشم ؛ بلكه تو بر من ، منّت دارى كه راهى به زيارتش براى من گشودى و فضيلت و شرفش را براى من ، بر نمودى و شب و روز ، مرا حفظ كردى تا به اين مكان رساندى . خدايا ! تو را بر همه نعمت هايت ، مى ستايم و همه نيكى هايت را سپاس مى گزارم .
سپس با آب فرات ، غسل كن كه پدرم از پدرانش برايم نقل كرد كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اين فرزندم (حسين) ، پس از من در كنار فرات ، كشته مى شود . پس هر كس او را زيارت كند و در فرات ، غسل كند ، گناهانش مى ريزد ، [و] همچون روزى [ مى شود ] كه مادرش او را زاده است .
و چون غسل كردى ، در غسلت بگو :
به نام خدا و به يارى او . خدايا ! آن را براى من نور و پاكى و حِرز ، قرار ده و نيز شفاى از هر درد و بيمارى و آفت و آسيبى . خدايا ! دلم را با آن [ غسل ] ، پاك بدار و سينه ام را گشاده و كارم را آسان گردان .
و چون از غسلت فارغ شدى ، دو جامه پاك بپوش و دو ركعت نماز مستحبّى بيرون از شَريعه بخوان ؛ و آن جايى است كه خداوند عزّ و جلّ فرمود : « و در زمين ، قطعه هاى در كنار هم و باغ هاى انگور و كشت و خرماى هم ريشه و [ يا ] گوناگون اند كه با يك آب ، آبيارى مى شوند ؛ امّا ميوه برخى را از برخى ديگر ، بهتر قرار داديم » .
و چون از نمازت فارغ شدى ، به سوى مرقد روى بياور و با آرامش و وقار و گام هاى كوتاه ، راه برو كه خداى متعال ، برايت در برابر هر گام ، يك حج و يك عمره مى نويسد . برو و در حالى كه دلت خاشع و چشمت گريان است ، تكبير و تهليل و ثناى خداوند عزّ و جلّ و درود بر پيامبر صلى الله عليه و آله و بويژه درود بر حسين عليه السلام و لعنت بر قاتلانش و بيزارى از بنيان گذاران اين قتل را فراوان بر زبان آور .
و هنگامى كه به درگاه مرقد رسيدى ، بِايست و بگو :
خداوند ، بسى بزرگ است . ستايش ، ويژه اوست و بامداد و شامگاه ، او را تسبيح مى كنم . ستايش ، ويژه خدايى است كه ما را به اين ، ره نمود و اگر راه نمايى خدا نبود ، ما راه را نمى يافتيم . بى ترديد ، فرستادگان خدايمان ، حقيقت را آورده اند .
سپس بگو :
سلام بر تو ، اى فرستاده خدا ! سلام بر تو ، اى پيامبر خدا ! سلام بر تو ، اى خاتم پيامبران ! سلام بر تو ، اى سَرور فرستادگان ! سلام بر تو ، اى حبيب خدا ! سلام بر تو ، اى امير مؤمنان ! سلام بر تو ، اى سَرور وصيّان ! سلام بر تو ، اى سرور روسپيدان ! سلام بر تو ، اى فاطمه ، سَرور زنان جهانيان ! سلام بر تو و امامان از نسل تو ! سلام بر تو ، اى وصىّ امير مؤمنان ! سلام بر تو ، اى صدّيق شهيد ! سلام بر شما ، اى فرشتگان خدا كه گِرداگرد قبر حسين عليه السلام ، حلقه زده ايد ! از من بر شما درود تا هميشه بودنم و هميشه روزگار !
سپس مى گويى :
سلام بر تو ، اى ابا عبد اللّه ! سلام بر تو ، اى فرزند پيامبر خدا ! بنده تو ، فرزند بنده و كنيز تو ، اقرار كننده به بندگى و وا گذارنده مخالفت با شما ، دوستدارِ دوستدار شما و دشمنِ دشمن شما ، حَرَمت را قصد كرده و به مرقدت پناهنده گشته و با اين قصد ، نزديكى به تو را مى جويد . آيا وارد شوم ، اى فرستاده خدا ؟ آيا وارد شوم ، اى پيامبر خدا ؟ آيا وارد شوم ، اى امير مؤمنان ؟ آيا وارد شوم ، اى سَرور وصيّان ؟ آيا وارد شوم ، اى فاطمه ، سَرور زنان جهانيان ؟ آيا وارد شوم ، اى مولاى من ، اى ابا عبد اللّه ؟ آيا وارد شوم ، اى مولاى من ، اى فرزند پيامبر خدا ؟
پس اگر دلت نرم شد و اشكت سرازير گرديد ، نشانه اذْن يافتن [براى ورود ]است . پس داخل شو و بگو :
ستايش ، ويژه خداى يكتاى يگانه تنهاى بى نياز است ؛ كسى كه مرا به ولايت تو ، ره نمود و مرا به زيارتت ، مخصوص كرد و قصد تو كردن را بر من ، آسان نمود .
سپس ، به درگاه گنبد مى روى و در كنار سر [ امام عليه السلام ] مى ايستى و مى گويى :
سلام بر تو ، اى وارث آدم ، برگزيده خدا ! سلام بر تو ، اى وارث نوح ، پيامبر خدا ! سلام بر تو ، اى وارث ابراهيم ، دوست خدا ! سلام بر تو ، اى وارث موسى ، هم سخن خدا ! سلام بر تو ، اى وارث عيسى ، روح خدا ! سلام بر تو ، اى وارث محمّد ، حبيب خدا ! سلام بر تو ، اى وارث امير مؤمنان ، ولىّ خدا ! سلام بر تو ، اى فرزند محمّد مصطفى ! سلام بر تو ، اى فرزند علىِ مرتضى ! سلام بر تو ، اى فرزند فاطمه زهرا ! سلام بر تو ، اى فرزند خديجه كبرا ! سلام بر تو ، اى خون خدا و فرزند خون خدا و خون طلبيده شده و خون تاوان گرفته نشده ! گواهى مى دهم كه تو ، نماز را بر پا داشتى و زكات را پرداختى و امر به معروف و نهى از منكر نمودى و خدا و پيامبرش را اطاعت كردى تا اَجَلت در رسيد . خداوند ، لعنت كند امّتى را كه تو را كشتند ! و خداوند ، لعنت كند امّتى را كه به تو ستم كردند ! و خداوند ، لعنت كند امّتى را كه آن را شنيدند و بِدان ، خشنود شدند !
اى مولاى من ، اى ابا عبد اللّه ! گواهى مى دهم كه تو ، نورى در پشت هاى والا و زهدان هاى پاك بودى . جاهليت ، تو را به پليدى هايش نيالود و جامه هاى چركينش را به تو نپوشاند .
و گواهى مى دهم كه تو ، از استوانه هاى دين و ستون هاى مسلمانان هستى .
گواهى مى دهم كه تو ، امام نيكوكار پرهيزگار ، پسنديده ، پاك ، راه نما و ره يافته هستى .
و گواهى مى دهم كه امامان از نسل تو ، واژه هاى تقوا ، نشانه هاى هدايت ، ريسمان استوار ، و حجّت بر اهل دنيا هستند . خدا و فرشتگانش و پيامبران و فرستادگانش را گواه مى گيرم كه من ، به شما ايمان دارم و به بازگشت شما ، باور دارم ، با همه اعتقادم و تا فرجامِ كارم . دلم در برابر دل شما ، تسليم و كارم در پىِ كار شماست . درودهاى خدا بر شما ، و بر روح ها و پيكرهايتان ، و بر حاضر و غايبتان ، و بر آشكار و نهانتان !
سپس ، خود را بر روى قبر بينداز و آن را ببوس و بگو :
پدر و مادرم فدايت ، اى فرزند پيامبر خدا ! پدر و مادرم فدايت ، اى ابا عبد اللّه ! بر ما و همه آسمانيان و زمينيان ، سوگ تو ، بزرگ و مصيبت تو ، سِتُرگ است .
خداوند ، لعنت كند كسانى را كه اسب هايشان را زين كردند و لگام زدند و براى جنگ با تو ، آماده شدند ! اى مولاى من ، اى ابا عبد اللّه ! حَرَمت را قصد كرده و به مرقدت آمده ام . به شأنى كه نزد خدا دارى و به جايگاهت نزد او ، از خدا مى خواهم كه بر محمّد و خاندان محمّد ، درود فرستد و مرا در دنيا و آخرت ، همراه شما قرار دهد .
سپس ، برخيز و نزد سر [ امام عليه السلام ] ، دو ركعت نماز بگزار و هر سوره اى كه خواستى ، در آن دو ركعت بخوان و هنگامى كه از نمازت فارغ شدى ، بگو :
خدايا ! من براى تو كه يگانه و بى شريكى ، نماز خواندم و به ركوع و سجده رفتم ؛ زيرا نماز خواندن و ركوع و سجده كردن ، تنها براى توست ؛ چون تنها تو خداى يگانه اى . خدايا ! بر محمّد و خاندان محمّد ، درود فرست و از جانب من ، بهترين درود و سلام را به آنها برسان و پاسخ سلام آنها را به من باز گردان .
خدايا ! اين دو ركعت ، هديه من براى سَرور و مولايم ، حسين بن على است . خدايا ! بر محمّد و بر او ، درود فرست و از من بپذير و مرا بر اين [ نماز و زيارت ] ، به برترين آرزو و اميدم به تو و وليّت ـ اى ولىّ مؤمنان ـ ، پاداش بده .
سپس ، برخيز و به پايين پاى امام حسين ـ كه درودهاى خدا بر او بادـ برو و نزد سر على اكبر بِايست و بگو :
سلام بر تو ، اى فرزند فرستاده خدا ! سلام بر تو ، اى فرزند پيامبر خدا ! سلام بر تو ، اى فرزند امير مؤمنان ! سلام بر تو ، اى فرزند حسين شهيد ! سلام بر تو ، اى شهيد و فرزند شهيد ! سلام بر تو ، اى مظلوم و فرزند مظلوم ! خداوند ، لعنت كند كسانى را كه تو را كُشتند ! و خداوند ، لعنت كند كسانى را كه به تو ستم كردند ! و خداوند ، لعنت كند كسانى را كه آن را شنيدند و بِدان ، خشنود شدند !
آن گاه ، خود را روى قبر بينداز و آن را ببوس و بگو :
سلام بر تو ، اى ولىّ خدا و فرزند ولىّ او ! بر ما و همه مسلمانان ، مصيبت تو ، بزرگ و سوگ تو ، سِتُرگ است . خداوند ، كسانى را كه تو را كُشتند ، لعنت كند ! و من از آنان ، نزد خدا و تو ، بيزارى مى جويم .
سپس ، از درى كه نزديك پاى على اكبر عليه السلام است ، بيرون برو و به سوى شهيدان ، رو كن و بگو :
سلام بر شما ، اى دوستان و محبوبان خدا ! سلام بر شما ، اى برگزيدگان و دوستداران خدا ! سلام بر شما ، اى ياوران دين خدا ! سلام بر شما ، اى ياوران پيامبر خدا ! سلام بر شما ، اى ياوران امير مؤمنان ! سلام بر شما ، اى ياوران فاطمه ، سَرور زنان جهانيان ! سلام بر شما ، اى ياوران ابو محمّد ، حسن بن على ، ولىّ خيرخواه ! سلام بر شما ، اى ياوران ابا عبد اللّه ! پدر و مادرم فدايتان باد ! شما ، پاك و پاكيزه شديد ، و پاك و پاكيزه است زمينى كه شما در آن ، دفن شديد و به رستگارى بزرگى ، دست يافتيد . كاش همراه شما بودم و با شما ، رستگار مى شدم !
آن گاه به نزد سر حسين عليه السلام باز گرد و براى خود ، خانواده و فرزندان و برادرانت ، فراوان دعا كن كه در مرقد شريف او ، دعا و درخواستِ هيچ خواستارى ، رد نمى شود ، و هنگامى كه خواستى بيرون بيايى ، روى قبر بيفت و بگو :
سلام بر تو ، اى مولاى من ! سلام بر تو ، اى حجّت خدا ! سلام بر تو ، اى برگزيده خدا ! سلام بر تو ، اى از خاصّان خدا ! سلام بر تو ، اى برگرفته خدا ! سلام بر تو ، اى امين خدا ؛ سلام كسى كه خداحافظى مى كند ، نه از سرِ نفرت يا ناراحتى ! اگر باز مى گردم ـ اى مولاى من ـ ، از ملالت نيست ، و اگر بمانم ، از بدگمانى به وعده خدا به صابران نيست .
مولاى من ! خداوند ، اين زيارت را آخرين ديدار من با تو قرار ندهد و بازگشت به مرقدت و اقامت در حَرَمت را روزى ام كند . از او مى خواهم كه مرا با تو و امامان از نسلت ، خوش بخت كند و مرا در دنيا و آخرت ، همراهتان قرار دهد .
سپس ، برخيز و بيرون برو ؛ ولى پشتت را به قبر مكن و فراوان بگو : ما ، از آنِ خداييم و به سوى او باز مى گرديم ، تا آن كه ديگر ، قبر را نبينى .
پس هر كس حسين عليه السلام را اين گونه زيارت كند ، خداوند ، در برابر هر گامش ، صد هزار ثواب برايش مى نويسد و صد هزار گناه را از او مى زُدايد و صد هزار درجه ، او را بالا مى برد و صد هزار حاجتش را برآورده مى كند كه كمترينِ آنها ، رهايى از آتش [ دوزخ ]است و مانند كسى مى گردد كه با حسين عليه السلام به شهادت رسيده تا آن جا كه در درجاتشان ، شريك مى شود . ۲
1.علّامه مجلسى مى گويد: تفسير كردنِ «فرات» به «شريعه صادق عليه السلام در كنار نهر علقمى (علقمه)» ، از شيخ مفيد و طوسى است و مقصود از شريعه، محلّ دسترس به آب رود است . گفتنى است شريعه صادق عليه السلام و نهر علقمى ، اكنون نامعلوم اند ، هر چند جايى در آن حوالى كه امروزه به همين عنوانْ شناخته مى شود ، ممكن است همان باشد. از اين رو ، غسل و ديگر اعمال در هر جاى فرات و هر يك از جوى هاى منشعب از آن، كافى است .
2.علامه مجلسى در ذيل اين زيارت مى گويد : شيخ مفيد ، اين زيارت را در كتاب المزار خود ، با اختصار ، در بخش هاى فضايل و نه در بخش اذكار و ادعيه آورده است ، و ظاهرا روايت صفوان ، در همين جا پايان مى پذيرد و آنچه دو شيخ جليل القدر پس از اين آورده اند ، از زيارت بزرگى كه ابو حمزه ثمالى روايت كرده ، اخذ شده است و البته با اختصار و اندكى تغيير كه با مراجعه به آن ، معلوم مى شود .
