نهادينه كردن اين فرهنگ ، نقش بيشترى ايفا كرده اند ، قطعا از پاداش بيشترى برخوردارند .
بنا بر اين ، مى توان گفت : شرايط سياسى و اجتماعى ، در مضاعف شدن ثواب زيارت ، نقش دارد ، چنان كه زيارت امام رضا عليه السلام با توجّه به فاصله بسيار خراسان از مدينه و عراق ، در دوران امامت امام جواد عليه السلام با تأكيد بيشترى همراه گرديده است ؛ زيرا زيارت امام حسين عليه السلام در آن ايّام ، به يك فرهنگ تبديل شده بود ؛ امّا فرهنگ سازى براى زيارت امام رضا عليه السلام ، نياز به حركت جديدى داشت . اين چنين است كه در شرايط ديگر ، شايد نتوانيم بگوييم كه زيارت امام رضا عليه السلام ، با فضيلت تر از زيارت جدّش امام حسين عليه السلام است .

۴ . نهادينه كردن فرهنگ زيارت امام حسين عليه السلام

بى ترديد ، زيارت امام حسين عليه السلام ، نماد و نشانه بالندگى مكتب اهل بيت عليهم السلام است . نهادينه كردن اين فرهنگ ، بويژه در فضاى سياسى بسته آن روز ، مشكلات خاصّ خود را داشت و از باب «ثَوابُ العَمَلِ عَلى قَدرِ المَشَقَّةِ فيهِ ؛ ^۱ پاداش عمل ، به اندازه دشوارى آن است» و «أفضَلُ الأَعمالِ أحَمزُها ؛ ^۲ برترينِ اعمال ، سخت ترين آنهاست» ، كسانى كه در