آن براى ارزيابى ارزش هاى ديگر ، بى معناست ، همان طور كه مقصود از احاديثى نيز كه پاداش اصلاح ميان زن و شوهر يا شكيبايى در برابر مصائب را يكهزار برابر پاداش شهيد ارزيابى كرده اند ، اين نيست كه مردم را از جهاد در راه خدا ، دل سرد گرداند ، تا به جاى جهاد ، به اصلاح امور خانوادگى مردم بپردارند و يا شكيبايى در مصائب را پيشه سازند ؛ بلكه هدف ، بيان اهمّيت پيشگيرى از متلاشى شدن خانواده ها ، و همچنين تشويق به مقاومت در برابر سختى هاست .
به بيان روشن تر ، از آن جا كه ارزش و اهمّيت حج و شهادت در راه خدا ، براى همه مسلمانان ، روشن و بديهى است ، پيشوايان اسلام ، براى توجّه دادن مسلمانان به ارزشِ شمارى از كارهايى كه نقش اساسى در سازندگى جامعه دارند ، حج و شهادت را معيار ارزيابى آنها قرار داده اند و به كسانى كه در كنار انجام دادن وظايف وجوبى خود به انجام دادن اين گونه امور اجتماعى بپردازند ، بشارت داده اند كه خداوند ، از فضل خود ، پاداشى كه قابل مقايسه با پاداش انجام دادن وظايف وجوبى نيست ، به آنان عنايت مى فرمايد .
بنا بر اين ، علّت مضاعف بودن پاداش ، در امورى كه بدان اشاره گرديد ، اين است كه از يك سو ، ملاك وجوب در آنها وجود ندارد تا شارع ، انجام دادن آنها را واجب نمايد و از سوى ديگر ، انجام دادن آنها براى سازندگى جامعه مطلوب اسلامى ، ضرور است و از اين رو ، شارع با مضاعف نمودن پاداش ، مردم را به انجام دادن آنها ، ترغيب و تشويق مى نمايد .

۳ . توجّه دادن به حقيقت حج

مهم ترين نكته در رواياتى كه زيارت امام حسين عليه السلام را برتر از حج معرّفى كرده اند ، توجّه دادن مسلمانان به روح حج و حقيقت آن است .

پدرم را جز خواص از شيعه ، زيارت نمى كنند.
اين ، همان نكته اى است كه پيش از اين ، بدان اشاره شد كه شرايط سياسى ، اجتماعى و فرهنگى ، در ارزيابى فضيلت زيارت هر يك از خاندان رسالت ، نقش دارد .
اكنون با توجّه به مطالب ياد شده ، براى تبيين رواياتى كه فضيلت زيارت سيّد الشهدا عليه السلام را به مراتب بيش از حج مطرح كرده اند ، اين نكات ، قابل توجّه است :

۱ . موضوع سنجش

نكته اوّل اين كه بى ترديد ، موضوع سنجش ، در احاديثى كه زيارت امام حسين عليه السلام را برتر از حجْ مطرح كرده اند ، مقايسه ميان حج واجب (حَجَّة الإسلام) و زيارت مستحب نيست ؛ بلكه مقايسه ميان حجّ مستحب و زيارت است . بدين جهت ، در برخى احاديث ، تصريح شده كه زيارت امام حسين عليه السلام ، نمى تواند جايگزين حَجة الإسلام شود ؛ بلكه براى كسى كه توان گزاردن حج را ندارد ، زيارت وى ، پاداش حج را دارد ، تا هنگامى كه توانِ گزاردنِ حج را پيدا كند .
بنا بر اين ، مقصود از رواياتى كه زيارت امام عليه السلام ، را با فضيلت تر از حج دانسته اند ، اين است كه پس از انجام دادن حج واجب ، در شرايط ويژه اى ـ كه توضيح خواهيم داد ـ ، زيارت ايشان از فضيلت بيشترى برخوردار است .

۲ . توجّه دادن به امور سرنوشت ساز اجتماعى

دومين نكته در فهم احاديث ياد شده ، اين است كه مقصود از آنها ، كاستن از اهمّيت حج به مفهوم حقيقى آن نيست ؛ زيرا اگر حج اهمّيت نداشته باشد ، معيار قرار گرفتن