211
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد چهاردهم

۴۰۰۱.تحف العقول :امام حسين عليه السلام فرمود : «برادران ، چهار دسته اند : برادرى براى تو و خودش ، برادرى براى تو ، برادرى عليه تو ، و برادرى نه براى تو و نه براى خودش» .
معناى اين سخن را از ايشان پرسيدند . فرمود : «برادرى كه براى تو و براى خود است ، همان برادرى است كه خواهان دوام برادرى است و با آن ، نابودىِ برادرى را نمى جويد . اين، براى تو و خويش است ؛ چون اگر اين برادرى كامل شود ، زندگى هر دو ، آسوده خواهد بود و اگر از ميان برود [و يا سست گردد] ، خوشى هر دو از ميان مى رود .
برادرى كه براى توست ، همان برادرى است كه خويشتن را از بند طمع ، رهانده و به رغبت گراييده و چون در برادرى رغبت ورزد ، به دنيا طمع نكند و اين ، به تمام و كمال، براى توست .
برادرى كه عليه توست ، همان برادرى است كه پيشامدهاى روزگار را بر تو انتظار مى كشد و [كينه هاى] درون را مى پوشانَد و ميان مردم بر تو دروغ مى بندد و به ديده حسد به سيماى تو مى نگرد ، و بر اوست لعنت خداى يكتا .
برادرى كه نه براى توست و نه براى خود، كسى است كه خدا از حماقت ، آكنده اش كرده و او را از خود ، دور كرده است . پس او را مى بينى كه خود را بر تو ترجيح مى دهد و از سرِ بخل و آز ، آنچه را تو دارى ، مى طلبد» .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد چهاردهم
210

۴۰۰۱.تحف العقول عن الإمام الحسين عليه السلام :الإِخوانُ أربَعَةٌ : فَأَخٌ لَكَ ولَهُ ، وأخٌ لَكَ ، وأخٌ عَلَيكَ ، وأخٌ لا لَكَ ولا لَهُ .
فَسُئِلَ عَن مَعنى ذلِكَ ، فَقالَ عليه السلام :
الأَخُ الَّذي هُوَ لَكَ ولَهُ : فَهُوَ الأَخُ الَّذي يَطلُبُ بِإِخائِهِ بَقاءَ الإِخاءِ ، ولا يَطلُبُ بِإِخائِهِ مَوتَ الإِخاءِ ، فَهذا لَكَ ولَهُ ؛ لِأَ نَّهُ إذا تَمَّ الإِخاءُ طابَت حَياتُهُما جَميعا ، وإذا دَخَلَ الإِخاءُ في حالِ التَّناقُضِ ۱ بَطَلَ جَميعا .
وَالأَخُ الَّذي هُوَ لَكَ : فَهُوَ الأَخُ الَّذي قَد خَرَجَ بِنَفسِهِ عَن حالِ الطَّمَعِ إلى حالِ الرَّغبَةِ ، فَلَم يَطمَع فِي الدُّنيا إذا رَغِبَ فِي الإِخاءِ ، فَهذا موفِرٌ عَلَيكَ بِكُلِّيَّتِهِ .
وَالأَخُ الَّذي هُوَ عَلَيكَ : فَهُوَ الأَخُ الَّذي يَتَرَبَّصُ بِكَ الدَّاوئِرَ ، ويُغشِي السَّرائِرَ ، ويَكذِبُ عَلَيكَ بَينَ العَشائِرِ ، ويَنظُرُ في وَجهِكَ نَظَرَ الحاسِدِ ، فَعَلَيهِ لَعنَةُ الواحِدِ .
وَالأَخُ الَّذي لا لَكَ ولا لَهُ : فَهُوَ الَّذي قَد مَلَأَهُ اللّهُ حُمقا فَأَبعَدَهُ سُحقا ، فَتَراهُ يُؤثِرُ نَفسَهُ عَلَيكَ ، ويَطلُبُ شُحّا ما لَدَيكَ . ۲

1.في بحار الأنوار : «التناقص» ، والظاهر أنّه الصواب .

2.تحف العقول : ص ۲۴۷ ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۱۱۹ ح ۱۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد چهاردهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7634
صفحه از 523
پرینت  ارسال به