151
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

ر . ك : ص ۱۶۱ (فصل پنجم : ويژگى هاى عبادى امام حسين عليه السلام ) .

۴ / ۷

فروتنى

۵۰۵.الزهد ، ابن حنبلـ به نقل از مِسعَر ـ: حسين بن على عليه السلام بر بينوايانى گذشت . با آنان نشست و سپس گفت : «بى گمان ، او (خداوند) ، مستكبران را دوست ندارد» . ۱

۵۰۶.تفسير العيّاشىـ به نقل از مَسعَدة بن صدقه ـ: حسين بن على عليه السلام بر بينوايانى گذشت كه عبايشان را پهن نموده و تكّه نانى بر آن گذاشته بودند . گفتند : اى فرزند پيامبر خدا! به سوى ما بيا .
امام حسين عليه السلام خم شد و با آنان ، هم غذا شد و سپس تلاوت كرد : «بى گمان ، خداوند ، مستكبران را دوست ندارد». ۲
سپس فرمود : «من دعوت شما را پذيرفتم . شما نيز بپذيريد» .
آنان گفتند : حتما و بر روى چشم ، اى فرزند پيامبر خدا!
سپس برخاستند و با او آمدند تا به خانه اش رسيدند . امام عليه السلام به رَباب فرمود : «آنچه اندوخته اى ، [براى آنان] بياور» . ۳

۵۰۷.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة)ـ به نقل از ابو بكر بن محمّد بن عمرو بن حزم ـ: حسين عليه السلام بر بينوايانى گذشت كه در صُفّه ، ۴ غذا مى خوردند . آنان گفتند : بفرما غذا !
حسين عليه السلام فرود آمد و گفت : «خداوند ، متكبّران را دوست ندارد» و با آنان ، غذا خورد .
سپس به آنها فرمود : «من ، دعوت شما را اجابت كردم . شما هم [دعوت ]مرا اجابت كنيد» .
آنان پذيرفتند . با آنان به خانه اش رفت و به رَباب فرمود : «آنچه اندوخته اى ، بياور» .

1.از نقل الدرّ المنثور كه در آن، تعابير «مى گذشت» و «مى نشست» و «مى گفت» آمده، چنين فهميده مى شود كه امام حسين عليه السلام به طور مستمر با بينوايان ، همنشينى داشته است .

2.اشاره به آيه ۲۳ از سوره نحل است كه در حديث پيشين، گذشت.

3.در تفسير القرطبى ، به جاى جمله آخر ، چنين آمده است : «و حسين به آنان خورانْد و نوشانْد و عطا كرد و آنان ، باز گشتند» .

4.اهل صُفّه ، گروهى از درويشان مهاجر بودند كه خانه اى براى سكونت نداشتند . آنها به سايبانى در مسجد مدينه پناه آورده و در آن جا ساكن شده بودند و اين سنّت (زندگى كردن فقرا در كنار مسجد) ، پس از روزگار پيامبر خدا نيز ادامه داشت .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
150

راجع :ص ۱۶۰ (الفصل الخامس : خصائصه في العبادة) .

۴ / ۷

التَّواضُعُ

۵۰۵.الزهد لابن حنبل عن مسعر :مَرَّ حُسَينُ بنُ عَلِيٍّ عليه السلام عَلى مَساكينَ ، فَجَلَسَ إلَيهِم، ثُمَّ قَال : «إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ» ۱ . ۲

۵۰۶.تفسير العيّاشي عن مسعدة بن صدقة :مَرَّ الحُسَينُ بنُ عَلِيٍّ عليه السلام بِمَساكينَ قَد بَسَطوا كِساءً لَهُم فَأَلقَوا عَلَيهِ كِسَرا ، فَقالوا : هَلُمَّ يَابنَ رَسولِ اللّهِ ، فَثَنى وَرِكَهُ فَأَكَلَ مَعَهُم ، ثُمَّ تَلا : إنَّ اللّهَ لا يُحِبُّ المُستَكبِرينَ . ۳
ثُمَّ قالَ : قَد أجَبتُكُم فَأَجيبوني ، قالوا : نَعَم ـ يَابنَ رَسولِ اللّهِ ـ ونُعمى عَينٍ ۴ . فَقاموا مَعَهُ حَتّى أتَوا مَنزِلَهُ ، فَقالَ لِلرَّبابِ : أخرِجي ما كُنتِ تَدَّخِرينَ . ۵

۵۰۷.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) عن أبي بكر بن محمّد بن عمرو بن حزم :مَرَّ الحُسَينُ عليه السلام بِمَساكينَ يَأكُلونَ فِي الصُّفَّةِ ۶ ، فَقالوا : الغَداءَ ، فَنَزَلَ وقالَ : إنَّ اللّهَ لا يُحِبُّ المُتَكَبِّرينَ ، فَتَغَدّى ، ثُمَّ قالَ لَهُم : قَد أجَبتُكُم فَأَجيبوني ، قالوا : نَعَم .
فَمَضى بِهِم إلى مَنزِلِهِ ، فَقالَ لِلرَّبابِ : أخرِجي ما كُنتِ تَدَّخِرينَ . ۷

1.النحل : ۲۳.

2.الزهد لابن حنبل : ص ۲۱۳ ، بغية الطلب في تاريخ حلب : ج ۶ ص ۲۵۹۰ ، الدرّ المنثور : ج ۵ ص ۱۲۰ نقلاً عن عبداللّه بن أحمد في زوائد الزهد وعبد بن حميد وابن جرير وابن أبي حاتم وفيه «كان يجلس إلى المساكين ثمّ يقول : (إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ)» .

3.إشارة إلى الآية ۲۳ من سورة النحل .

4.في المصدر: «وتعمى عين»، والصواب ما أثبتناه. قال ابن منظور: نُعمَةُ العين: قُرَّتُها، والعرب تقول: نَعْمَ ونُعْمَ عَينٍ ونُعمَةَ عَينٍ ونُعمى عَينٍ . . . (لسان العرب : ج ۱۲ ص ۵۸۱ «نعم»).

5.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۲۵۷ ح ۱۵ ، بحار الأنوار : ج ۴۴ ص ۱۸۹ ح ۱ ؛ التواضع والخمول لابن أبي الدنيا : ص ۱۴۲ ح ۱۱۰ عن مسعر ، تفسير القرطبي : ج ۱۰ ص ۹۵ وفيه «فأطعمهم وسقاهم وأعطاهم وانصرفوا» بدل «فقال للرباب . . . إلخ» وكلّها نحوه .

6.أهل الصفّة : هم فقراء المهاجرين ومن لم يكن له منهم منزل يسكنه ، فكانوا يأوون إلى موضع مظلّل في مسجد المدينة يسكنونه (النهاية : ج ۳ ص ۳۷ «صفف») .

7.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : ج ۱ ص ۴۱۱ الرقم ۳۸۷ ، تاريخ دمشق : ج ۱۴ ص ۱۸۱ وراجع : الجوهرة : ص ۳۹ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4300
صفحه از 469
پرینت  ارسال به