۴۶۲.مقتل الحسين عليه السلام ، خوارزمىـ به نقل از حسن بصرى ـ: حسين عليه السلام ، سَرورى بى رغبت به دنيا ، پارسا ، شايسته ، خيرخواه و خوش خو بود .

۴۶۳.تاريخ دمشقـ به نقل از عصام بن مُصطَلَق ـ: به كوفه آمدم و به مسجد رفتم . حسين بن على عليه السلام را در آن جا ديدم كه نشسته بود . از شكل و شمايلش خوشم آمد . گفتم : تو فرزند ابو طالبى؟ فرمود : «آرى» .
حسد ، در من زبانه كشيد و آنچه در باره او و پدرش نهان مى كردم ، بيرون افتاد و به او و پدرش ناسزا گفتم و در اين باره ، كوتاهى و پنهانكارى ننمودم ؛ امّا حسين عليه السلام با نگاه رحمت و شفقت به من نگريست و فرمود : «آيا تو از شاميان هستى؟» .
گفتم : آرى . سرشتى است كه از پدرانم به ارث برده ام . ^۱
پشيمانى را بر آنچه از من بر او رفته بود ، در من احساس كرد و فرمود : «امروز ، بر تو سرزنشى نيست . خداوند ، شما را مى آمرزد . ^۲ براى كارهايت به ما مراجعه كن كه ما را آن گونه كه با نگاه خوش بينانه مى بينى ، خواهى يافت» .
من از او جدا نشدم ، مگر آن كه هيچ كس در زمين نزد من ، محبوب تر از او و پدرش نبود . نيز گفتم : خدا بهتر مى داند كه رسالت هايش را در كجا قرار دهد .
سپس اين شعرها را سرودم :

آيا نمى بينى كه بردبارى ، زيورِ بردباران استبويژه ، اگر مقام و منزلت ، بردبارى را بيارايد؟
فرزند پيامبر خدا ، در راه هدايت او ، گام مى نهدخيمه كرامت و بزرگى ، بر او استوار است .
به نيكى ، نزديك و از ناسزاگويى ، دور استدر گذرنده است وچون از او پوزش بخواهى ، پوزش پذير است
در گذرنده از ستمكار است ، در حالى كهاگر مى خواست ، او را با زشتى هايش رسوا و تأديب مى كرد .
تو ، به خورشيد اوج گيرنده بگو : كجا به او مى رسى؟بلندى اش را ببين و آن گاه بنگر كه چگونه پديدار مى شوى؟

۴۶۲.مقتل الحسين عليه السلام للخوارزمي عن الحسن البصري :كانَ الحُسَينُ بنُ عَلِيٍّ عليه السلام سَيِّدا زاهِدا وَرِعا صالِحا ناصِحا حَسَنَ الخُلُقِ . ^۱

۴۶۳.تاريخ دمشق عن عصام بن المصطلق :دَخَلتُ الكوفَةَ فَأَتَيتُ المَسجِدَ ، فَرَأَيتُ الحُسَينَ بنَ عَلِيٍّ عليه السلام جالِسا فيهِ فَأَعجَبَني سَمتُهُ ورُواهُ ، فَقُلتُ : أنتَ ابنُ أبي طالِبٍ ؟ قالَ : أجَل ، فَأَثارِ مِنِّي الحَسَدُ ما كُنتُ اُجِنُّهُ لَهُ ولِأَبيهِ ، فَقُلتُ : فيكَ وبِأَبيكَ ! وبالَغتُ في سَبِّهِما ولَم اُكَنِّ ، فَنَظَرَ إلَيَّ نَظَرَ عاطِفٍ رَؤُوفٍ ، وقالَ : أمِن أهلِ الشّامِ أنتَ ؟ فَقُلتُ : أجَل ! شِنشِنَةٌ أعرِفُها مِن أخزَمَ ^۲ . فَتَبَيَّنَ فِيَّ النَّدَمَ عَلى ما فَرَطَ مِنّي إلَيهِ .
فَقالَ : لا تَثريبَ عَلَيكَ اليَومَ يَغفِرُ اللّهُ لَكُمُ ^۳ ، انبَسِط إلَينا في حَوائِجِكَ لَدَينا تَجِدنا عِندَ حُسنِ ظَنِّكَ بِنا ، فَلَم أبرَح وعَلى وَجهِ الأَرضِ أحَبُّ إلَيَّ مِنهُ ومِن أبيهِ .
وقُلتُ : اللّهُ أعلَمُ حَيثُ يَجعَلُ رِسالاتِهِ ، ثُمَّ أنشَأتُ أقولُ :

أَلَم تَرَ أنَّ الحِلمَ زَينٌ لِأَهلِهِولا سِيَّما إن زانَ حِلمَكَ مَنصَبُ
سَليلُ ^۴ رَسولِ اللّهِ يَقتَصُّ هَديَهُعَلَيهِ خِباءُ المُكرَماتِ مُطَنَّبُ ^۵
قَريبٌ مِنَ الحُسنى بَعيدٌ مِنَ الخَنا ^۶صَفوحٌ إذَا استَعتَبتَهُ فَهُوَ مُعتَبُ
صَفوحٌ عَلَى الباغي ولَو شاءَ لاقَهُبِشَنعاءَ فيها لِامرِىٍ مُتَأَدَّبُ
فَقُل لِمُسامِي الشَّمسِ أنّى تَنالُهاتَأَمَّل سَناها وَانظُرَن كَيفَ تَعرَبُ ^۷