79
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم

مى دانسته و همين امر براى اثبات اعتبار سند روايت از اين جهت ، كفايت مى كند .
راه دوم : ظاهرا اين حديث ، از كتاب محمد بن خالد طيالسى گرفته شده است . شيخ طوسى در كتاب فهرست خود ، كتابى به وى نسبت داده ۱ و آن را با اين سند ، نقل كرده است : «حسين بن عبيد اللّه (غضائرى) ، از احمد بن محمد بن يحيى عطّار ، از پدرش ، از محمد بن على بن محبوب ، از محمد بن خالد» .
اين افراد ، همگى از بزرگان واَجلّاى اماميه بوده اند . احمد بن محمد بن يحيى عطّار هم از مشايخ اجازه بوده و بنابر تحقيق ، مشايخ اجازه ، نيازمند توثيق نيستند .

بررسى وثاقت محمد بن خالد طيالسى

چند دليل بر وثاقت محمد بن خالد طيالسى در دست است :
۱ . محمد بن على بن محبوب ـ كه خود ، از بزرگان طائفه اماميه است ـ ، كتاب طيالسى را از او روايت مى كند ۲ كه دليل بر آن است كه بر وى اعتماد كرده است .
۲ . محمد بن خالد طيالسى در طريق بزرگان به كتاب هاى جماعتى ـ كه در زير ، به برخى از آنها اشاره مى كنيم ـ واقع است .
از جمله اين مؤلّفان ، سيف بن عَميره است كه ابوطاهر محمد بن سليمان زُرارى (جدّ ابوغالب زرارى) و محمد بن جعفر رَزّاز ـ كه هر دو از بزرگان وثِقات مشايخ اماميه هستند ـ ، ۳ از محمد بن خالد طيالسى ، از سيف بن عميره ، كتاب وى را روايت مى كنند ۴ كه نشانگر اعتماد ابو طاهر و رزّاز بر طيالسى است .

1.الفهرست ، طوسى : ص ۲۲۸ .

2.همان جا .

3.رجال النجاشى : ج ۲ ص ۲۴۱ ، رسالة أبى غالب الزرارى : ص ۱۱۸ و۱۴۰ .

4.رجال النجاشى : ج ۱ ص ۴۲۵ ، رسالة أبى غالب الزرارى : ص ۴۸ .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم
78

جَعفَرٍ عليه السلام في يَومِ عاشوراءَ . ۱ محمّد بن خالد طيالسى ، از سيف بن عَميره ، چنين روايت كرده است : با صفوان بن مهران جمّال و گروهى از شيعيان ، به سوى نجف به راه افتاديم ... . هنگامى كه از زيارتْ فارغ شديم ، صفوان ، صورتش را به سوى [كربلا ، مدفن] ابا عبداللّه [الحسين] گردانْد و به ما گفت : از اين جا ، كنار سر اميرمؤمنان عليه السلام ، [امام ]حسين عليه السلام را زيارت مى كنيد .امام صادق عليه السلام ، در حالى كه من همراهش بودم ، از اين جا به آن حضرت ، اشاره كرد .
سيف بن عميره مى گويد : سپس صفوان ، زيارتى را خواند كه علقمة بن محمّد حَضرَمى ، از امام باقر عليه السلام در روز عاشورا نقل كرده است .

ظاهر اين عبارت ، اين است كه امام صادق عليه السلام همان زيارتى را كه علقمه از امام باقر عليه السلام نقل كرده ، رو به جانب مدفن سيّد الشهدا عليه السلام و با اشاره به آن ، بر زبان رانده و آن امام را اين گونه زيارت كرده است . در اين طريق ، در باره وثاقت سيف بن عميره و صفوان بن مهران ، ترديدى نيست ؛ بلكه دو مطلب ، نيازمند بررسى است :
۱ . طريق ذكر شده به محمد بن خالد طيالسى ،
۲ . وثاقت خود محمد بن خالد .

بررسى طريق روايت تا محمد بن خالد طَيالسى

از دو راه ، مى توان اعتبار طريق روايت به طيالسى را به اثبات رسانيد :
راه اوّل : ظاهر عبارتِ «رَوى محمد بن خالد» (به جاى «رُوى عن محمد بن خالد») ، ۲ اين است كه شيخ طوسى نسبت روايت را به محمد بن خالد طيالسى ثابت

1.مصباح المتهجّد : ص ۷۷۷ ،مصباح الزائر : ص ۲۷۲ ، بحارالأنوار : ج ۱۰۱ ص ۲۹۶ ح ۳ .

2.عبارت شيخ طوسى ، صيغه معلوم ونسبت جزمى دارد ، نه صيغه مجهول كه از ترديد شيخ طوسى در نسبت روايت به محمد بن خالد طيالسى حكايت كند .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4643
صفحه از 467
پرینت  ارسال به