461
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم

استشفا به تربت قبر آن امام دارند ، و همان طور كه فقهاى بزرگوار فرموده اند ، در معناى اين احاديث ، به قدر متيقّن از مصاديق عرفى قبر ، بسنده مى شود . بعيد نيست همان طور كه در حديثى معتبر آمده ، تا فاصله ۲۵ گز از هر سو ، عرفا قدر متيقّن محسوب شود . در اين صورت ، براى استشفا به تربتِ خارج از اين محدوده ، لازم است كه تربت ، در آب ، حل شود و با آب تربت ، استشفا گردد .

۴ . محدوده تربت براى غير استشفا

هيچ يك از احاديثى كه استفاده از تربت امام حسين عليه السلام را براى غير استشفا (مانند : سجده كردن بر آن و تبرّك جستن به آن) توصيه كرده اند ، خاك كربلا را به صورت مطلق ، داراى فضيلت و بركت نمى دانند ؛ بلكه گِل قبر امام عليه السلام و يا تربت ايشان را بافضيلت دانسته اند . پس مى توان گفت كه در تعيين محدوده تربت امام عليه السلام براى غير استشفا نيز ، صدق عرفى تربت امام ، ضرورى است . البته از آن جا كه استفاده همگان از محدوده عرفى تربت قبر امام ، ممكن نيست ، عمل به احاديثِ ياد شده ، اقتضا مى كند كه بخش وسيعى از خاك كربلا ، تربت امام حسين عليه السلام محسوب شده باشد ، كه هر چه به قبر نزديك تر باشد ، فضيلت و بركت آن بيشتر است . با اين حال ، مقتضاى احتياط ، آن است كه تبرّك جستن به خاك كربلا ، در جايى كه عرفا تربت امام حسين عليه السلام خوانده نمى شود ، به اميد مطلوبيت (نيّت رجا) باشد .

۵ . مقصود از استشفا به تربت

ترديدى نيست كه مقصود از استشفا به تربت امام حسين عليه السلام ، اين نبوده كه تربت ايشان به طور مطلق (هميشه و همه جا) ، جاى گزين دارو و درمان گردد . يكى از دلايل روشن اين مطلب ، احاديث فراوانى است كه در آنها به مراجعه به طبيب و بهره گيرى از دارو ، توصيه شده است . ۱ بنا بر اين ، توصيه به استشفا به تربت سيّد

1.ر . ك : دانش نامه احاديث پزشكى .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم
460

دسته دوم ، احاديثى كه قلمرو تربت آن امام را براى استشفا ، مشخّص كرده اند و با اختلاف ، اين قلمرو را هفتاد گز ۱ ، هفتاد باع ، ده ميل ۲ ر .ك : ص ۴۰۱ ح ۳۳۷۱ . ، چهار ميل ، ۳ يك ميل ۴ و يا غير از اينها ذكر كرده اند . ۵
دسته سوم ، حديثى كه مى گويد : بالاى سر امام حسين عليه السلام ، تربت سرخ رنگى قرار دارد كه درمان هر بيمارى اى بجز مرگ است . ۶
دسته چهارم ، احاديثى كه به طور مطلق (كلّى و بدون قيد) ، دلالت بر استشفا به تربت قبر سيّد الشهدا عليه السلام دارند و از هيچ قيد و محدوده اى نام نبرده اند .
در جمع بندى اين احاديث ، مى توان گفت : در ميان احاديث دسته اوّل ، سند دو روايت ، معتبر است (يكى حديث دلالت كننده بر بيست گز در بيست گز و ديگرى حديث دلالت كننده بر ۲۵ گز در ۲۵ گز) ؛ ولى در هيچ يك از اين دو ، به استشفا از تربت اين محدوده ، اشاره اى نشده است .
سند هيچ يك از احاديث دسته دوم نيز معتبر نيست . همچنين ، سند حديثى كه دلالت بر استشفا به تربت بالاى سر امام عليه السلام دارد ، ضعيف است .
بنا بر اين ، تنها احاديثى از اعتبار لازم برخوردارند كه به طور مطلق ، دلالت بر

1.ر .ك : ص ۳۹۹ ح۳۳۶۹ .

2.ر .ك : ص ۴۰۱ ح۳۳۷۰ .

3.كامل الزيارات : ص ۴۷۰ح۷۱۷ .

4.ر. ك: ص ۴۱۳ ح ۳۳۸۶ .

5.برخى از فقها ، به احاديث ديگرى نيز اشاره كرده اند كه بر چهار فرسخ و يا هشت فرسخ دلالت دارند (ر . ك : رياض المسائل : ج ۲ ص ۲۹۰، شرح اللمعة : ج ۷ ص ۳۲۶، المهذَّب البارع: ج ۴ ص ۲۲۰) ؛ ولى همان طور كه در مستند الشيعةى نراقى (ج ۱۵ ص ۱۶۵) آمده است ، چنين احاديثى يافت نشده اند و به بررسى بيشترى نياز است تا بتوان در باره اين دو گروه احاديث ، داورى كرد .

6.ر. ك: ص ۴۱۴ ح۳۳۹۰ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4517
صفحه از 467
پرینت  ارسال به