مزار امام عليه السلام در قرن سيزدهم هجرى

در دوره قاجار ، نسبت به تعمير و گسترش حرم امام حسين عليه السلام ، همان احساس دوره صفوى ، بلكه با شدّت بيشتر وجود داشت. روابط آنان با عثمانى ها ، در اين دوره بهتر بود و آنان مى توانستند اقدامات بهتر و گسترده ترى در مقايسه با زمان صفويان، انجام دهند.
آقا محمّدخان قاجار، نخستين سلطان اين سلسله، در سال ۱۲۰۵ ق ، دستور تجديد بناى گنبد و تذهيب و تزيين آن را صادر كرد. ^۱ اقدامات وى ، بويژه در خصوص گنبد ، بسيار استوار بوده است. در سفرنامه ناصر الدين شاه نيز از طلاكارى گنبد توسّط آقا محمّد خان در سال ۱۲۸۷ ق ، ياد شده است. ^۲
در سال ۱۲۱۳ ق ، با تلاش آقا سيّد على طباطبايى، از مراجع تقليد وقت ، راهى ميان مزار شهيدان و مرقد امام حسين عليه السلام گشوده شد و همه شهيدان ، در يك مقبره قرار گرفتند . ^۳
در سال ۱۲۱۶ ق ، وهّابيان به عراق ، يورش آوردند و نه تنها كربلا را غارت كردند ، بلكه آسيب هايى جدّى به حرم ، وارد آوردند. آنان ، ضريح و صندوق را از جا كَندند و زيورآلاتى را كه در آن جا بود ، غارت كردند. خبر اين غارت ، در بسيارى از منابع تاريخى آن دوران ، ضبط شده است. در اين حمله ، تعداد بسيارى از زائران امام حسين عليه السلام به شهادت رسيدند. ^۴
در سال ۱۲۱۶ق، به دستور فتحعلى شاه، ضريح تازه اى براى حرم امام حسين عليه السلام

واقع در پشتِ سر امام عليه السلام را توسعه دادند ورواقى در شمال حرم ، بنا كردند كه به نام «رواق شاه» ، شهرت يافت. ديوار شمالى صحن نيز برچيده و زمين هاى آن سمت ، خريدارى گرديد و صحن ، توسعه يافت. اين اقدامات ، در سال ۱۰۴۸ ق ، صورت گرفت. ^۱

مزار امام عليه السلام در قرن دوازدهم هجرى

بعد از آن كه دوباره عراق تحت سلطه عثمانى ها در آمد، گاه گاه اخبارى در باره توجّه برخى از امراى عثمانى در عراق نسبت به حرم امام حسين عليه السلام نقل شده كه از آن جمله، خبر مربوط به حسن پاشا (حاكم بغداد از ۱۱۱۶ تا ۱۱۳۶ ق) است كه طى سال هاى ۱۱۲۷ تا ۱۱۲۹ ق ، تعميراتى صورت داد. ^۲ تجديد و بازسازى نهر حسينيه ، از جمله اقدامات حسن پاشابود. وى همچنين در سال ۱۱۲۹ ق ، ايوان بارگاه را تعمير كرد و كاروان سراى بزرگى هم در شهر كربلا ساخت تا مورد استفاده زائران قرار گيرد .
در سال ۱۱۳۳ ق ، در روزگار سلطنت شاه سلطان حسين (۱۱۰۶ - ۱۱۳۵ ق)، صندوقى براى قبر امام حسين عليه السلام ساخته شد كه در حمله وهّابى ها به كربلا در سال ۱۲۱۶ ق ، صدماتى ديد و سال ۱۲۱۹ و ۱۲۲۵ ق ، تعميراتى در آن صورت گرفت . ^۳
در روزگار نادرشاه (۱۱۴۸ ـ ۱۱۶۰ ق) هم توجّه ويژه به عتبات مقدّس عراق ، وجود داشت و گفته شده است كه همسر او ، گوهرشاه خانم ، دختر شاه سلطان حسين ، مبالغ هنگفتى (بيست هزار نادرى) براى تعمير و تزيين حرم امام حسين عليه السلام ارسال كرد. ^۴