حسين عليه السلام را صادر كرد . پس ، خانه هاى اطراف قبر را تخريب و همه را مزرعه كردند و مردم را از زيارت آن قبر ، منع كرده ، آن جا را به صحرا ، تبديل نمودند . مسلمانان ، از اين كار ، ناراحت شدند و مردمان بغداد ، بر روى بام منازل و مساجد ، متوكّل را دشنام دادند و شعرا ، او را هجو كردند. ^۱
متوكّل ، به سال ۲۴۷ ق ، كشته شد . عبد اللّه بن دانيه مى گويد كه در همين سال ، مخفيانه به زيارت امام على عليه السلام رفته و وقتى به كربلا رسيده ، آن جا را صحرا و پُر از آب ، ديده است. ^۲
به نظر مى رسد مرقد امام حسين عليه السلام كه مورد علاقه اعراب مناطق عراق بوده ، مجدّدا و به زودى ساخته شده است . نوشته اند كه منتصر عبّاسى كه طى سال هاى ۲۴۷ و ۲۴۸ هجرى خلافت كرد، دوباره ، مزار امام حسين عليه السلام را بر پا داشت. ^۳ مسعودى هم از حُسن برخورد منتصر با زائران امام حسين عليه السلام سخن گفته است. ^۴
در خبرى ، از فرو ريختن سقف مرقد امام حسين عليه السلام در سال ۲۷۳ ق ، ياد شده است ^۵ كه نشان از بازسازى بناى روى مرقد دارد.

مزار امام عليه السلام در قرن چهارم هجرى

آل بويِه كه براى نخستين بار در سال ۳۳۴ ق ، وارد بغداد شدند، فضاى عراق را كه براى شيعه آماده بود، كاملاً متحوّل كردند. شيعيان ، تا حدود يك قرن بعد از آن

طبرى ، اين واقعه را ذيل رويدادهاى سال ۲۳۶ هجرى گزارش كرده و نوشته است:
متوكّل ، دستور داد كه قبر حسين بن على عليه السلام و خانه ها و اماكن اطراف آن را ويران كنند . ^۱
متوكّل ، ضمن انهدام مرقد، با گذاشتن نگهبانان در راه هاى ورودى به آن جا ، دستور داد كه هر زائرى را در مسير يافتند ، دستگير كرده ، او را يا بكُشند و يا به شدّت ، تنبيه كنند. ^۲
از برخى روايات ، چنين به دست مى آيد كه شيعيان ، نگران فشارهاى حكومت براى زائران بوده اند ؛ امّا امامان عليهم السلام بر رفتن به زيارت ، تأكيد داشته اند . ^۳
خبرى كه شيخ طوسى روايت كرده ، آن است كه متوكّل در سال ۲۳۷ هجرى ، لشكرى را براى انهدام قبر فرستاد ؛ امّا اهالى شهرهاى عراق ، شورش كردند و مانع شدند . اين كار ، متوقّف شد تا آن كه آن را در سال ۲۴۷ هجرى به انجام رساند و مردم را تهديد كردند كه هيچ تعهّدى در قبال جان زائران ، وجود ندارد. ^۴
گرچه به نظر مى رسد كه روايت شيخ طوسى ، جزئياتى در اين باره دارد، امّا بر اساس منابعى چون طبرى ^۵ و مسعودى ^۶
، بايد بپذيريم كه يورش ، در همان سال ۲۳۶ هجرى ، آغاز شده و به تدريج بر محدوديت ها ، افزوده شده است.
ابن عساكر ، نوشته است كه متوكّل ، در سال ۲۳۶ ق ، دستور انهدام قبر امام