275
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم

با توجّه به نكات ياد شده ، اين زيارت نامه نيز سند معتبر ندارد . البته بايد توجه داشت كه معتبر نبودن سند ، به معناى مجعول بودن روايت نيست ؛ بلكه بدين معناست كه نمى توان آن را به طور مستقيم و صريح ، به اهل بيت عليهم السلام نسبت داد و در اين گونه موارد ، شايسته است كه متن مورد نظر ، با استناد به منبعى كه آن را گزارش كرده ، مورد بهره بردارى قرار گيرد .


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم
274

گفتنى است درباره كتاب ابن مشهدى ، نكات ديگرى نيز هست كه در اين مختصر ، فرصت پرداختن به آنها نيست .

ميزان اعتبار زيارت دوم (مشهور به «زيارت شهدا»)

اين زيارت نامه نيز منسوب به ناحيه مقدّسه است ؛ ليكن به «زيارت شهدا» مشهور است . در اين باره نيز چند نكته قابل توجه است :
۱ . اين زيارت ، در كتاب هاى : الإقبال ، ۱ المزار الكبير ۲ ومصباح الزائر ۳ آمده است ؛ ليكن در مصادر كهن ، مانند : كامل الزيارات و مصباح المتهجّد ، گزارش نشده است .
۲ . با عنايت به اين كه شيخ طوسى در سلسله سند اين روايت (زيارت) است ، جاى اين پرسش وجود دارد كه : چرا ايشان ، اين زيارت را در مصباح المتهجّد نياورده است؟
۳ . بر فرض آن كه سند اين روايت را تا شيخ طوسى معتبر بدانيم ، به نظر مى رسد كه پس از شيخ طوسى ، سند ، دچار گسستگى و سَقْط است ؛ زيرا در فاصله طولانى دوران حيات شيخ طوسى (۳۸۵ ـ ۴۶۰ ق) تا زمان صدور روايت (سال ۲۵۲ ق) ، تنها دو واسطه ، آن را گزارش كرده اند كه عادتا ممكن نيست .
۴ . زمان صدور زيارت نامه ياد شده ، سال ۲۵۲ ق ، يعنى دوران امامت امام هادى عليه السلام و قبل از ولادت امام مهدى عليه السلام گزارش شده است . بنا بر اين ، مقصود از «ناحيه مقدّسه» در اين روايت ، نه امام مهدى عليه السلام ، بلكه امام هادى عليه السلام (۲۱۴ ـ ۲۵۴ ق) است .

1.ر. ك : الإقبال : ج ۳ ص ۷۳.

2.ر . ك: المزار الكبير : ص ۴۸۵.

3.ر. ك : مصباح الزائر : ص ۲۷۸ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد دوازدهم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4661
صفحه از 467
پرینت  ارسال به