كتابِ ياد شده قرار دارند ، صراحت دارد و از جمله كسانى كه بر اين مطلبْ اصرار دارند ، محدّث نورى است ؛ ^۱ ليكن در اين باره ، توجه به چند نكته ضرورى است :
۱ . ممكن است مقصود ابن مشهدى از عبارت مذكور ، توثيق مشايخ بِلا واسطه روايى خويش باشد . بنا بر اين ، او مى خواهد بگويد كسانى كه اين روايات را براى وى نقل كرده اند يا در كتب خود نوشته اند ، مورد وثوق هستند ، نه اين كه همه كسانى كه در سلسله اسناد روايات كتاب وى (المزار الكبير) آمده اند ، مورد وثوق او باشند .
۲ . وقتى برخى از راويان كتاب هايى مانند الكافى (با آن همه دقت مؤلف آن) ، ثقه نيستند ، بعيد به نظر مى رسد مؤلفى ادعا كند كه همه راويان كتاب او ، مورد وثوق او هستند .
۳ . بر فرض كه از عبارت ياد شده ، استنباط شود كه ابن مشهدى ، همه راويان كتاب المزار الكبير را توثيق كرده است ، با عنايت به اين كه وى از متأخّرانْ محسوب مى شود ، قطعا توثيق او هم بر پايه حدس و نظر بوده و از اعتبار لازم ، برخوردار نيست .
بر اين اساس ، هر چند مورد وثوق بودن مشايخ ابن مشهدى ، موجب اعتبار نِسبى روايات كتاب اوست ، ليكن اين اعتبار ، به گونه اى نيست كه بتوان با اطمينان ، زيارت نامه ياد شده را به طور مستقيم ، به امام زمان عليه السلام نسبت داد و لذا به كسانى كه «زيارت ناحيه مقدّسه» را بازگو مى نمايند ، توصيه مى شود كه آن را مستقيما به امام زمان عليه السلام نسبت ندهند ؛ بلكه آن را به نقل از كتاب المزار الكبير ، از ناحيه مقدّسه ، گزارش نمايند .

گزارش كرده است ؛ ^۱ ليكن در نسخه هاى موجود از كتاب المزار مفيد ، اين متن ، وجود ندارد .
۳ . بخشى از اين زيارت ، در زيارت نامه منسوب به سيّدِ مرتضى ـ كه ما آن را در فصل چهاردهم آورده ايم ـ ، بدون انتساب به ناحيه مقدّسه آمده است . علامه مجلسى در اين باره مى گويد :
اى بسا اختلاف ميان اين زيارت و زيارت منسوب به سيّدِ مرتضى ، به خاطر اختلاف روايت باشد و ظاهر ، اين است كه سيّد ، اين زيارت را گرفته و از خودش ، بر آن ، افزوده است . ^۲

ميزان اعتبار زيارت نخست (مشهور به «زيارت ناحيه مقدّسه»)

همان طور كه در متن منقول از كتاب المزار الكبير ملاحظه شد ، اين زيارت ، سند متّصل به ناحيه مقدّسه ندارد و روايت آن ، اصطلاحا «مُرسَل» است و قابل ارزيابى سندى نيست ؛ ولى مؤلف كتاب المزار الكبير ، در مقدمه اين كتاب ، آورده است :
اما بعد : من در اين كتابم، زيارت هاى گوناگونى را براى مشاهد مشرّف ، و نيز آنچه را در آداب مسجدهاى فرخنده وارد شده است ، ودعاهايى را كه پس از نمازها خوانده مى شوند ، و مناجات هاى لذت بخشى را كه در خلوتگاه ها با خداوندِ اَزَلى مى شود، و آن دسته دعاهايى را كه در امور مهم ، با آنها به خداوندْ پناه برده مى شود، گرد آورده ام ؛ دعاهايى كه راويان مورد اعتماد، با سند ، از بزرگان [امّت] ، نقل كرده اند. ^۳
برخى گفته اند كه اين عبارت ، در توثيق عمومى همه كسانى كه در اَسناد روايات