را نيز به همراهش فرستاد. چون مى‏دانست هر قبيله، خوش ندارد كه مسلم بن عقيل در ميان ايشان گرفتار شود، و به همراهى او عبيد اللّه‏ بن عبّاس سُلَمى را با هفتاد نفر از طائفه قيس فرستاد تا بدان خانه كه مسلم بن عقيل در آن جاى داشت رسيدند. چون مسلم صداى سم اسبان و هياهوى مردان را شنيد، دانست كه براى دستگيرى او آمده‏اند. پس با شمشير خويش به سوى ايشان بيرون آمد. آنان به خانه ريختند. مسلم [حمله كرد و] كار را بر ايشان سخت گرفت و با شمشير، ايشان را بزد تا از خانه بيرونشان كرد. دوباره به آن جناب هجوم بردند و او نيز به سختى حمله كرد، و در ميانه مسلم و بكر بن حمران احمرى جنگ در گرفت. پس بكر، شمشيرى به دهان مسلم زد كه لب بالا را بريد و به لب پايين رسيد و دندان پيشين را از جاى خود كند. مسلم نيز ضربت سختى بر او زد و پشت سر آن، شمشيرى بر پس گردنش زد و چنان شكافت كه نزديك بود به شكمش برسد. همين كه اين دلاورى را ديدند، به بالاى بام‏ها رفتند و از بالا به سويش سنگ پرتاب مى‏كردند، و دسته‏هاى نىِ آتش مى‏زدند و از بالا بر سرش مى‏ريختند. مسلم كه چنين ديد، با شمشير برهنه در ميان كوچه به ايشان حمله‏ور شد. محمّد بن اشعث گفت: تو در امان هستى. بى‏جهت خود را به كشتن مده، و مسلم از ايشان مى‏كشت [و اين چند شعر را] مى‏خواند:

سوگند ياد كرده‏ام كه كشته نشوم، مگر آزادانه.

همانا من مرگ را چيز بدى ديده‏ام.

چيز سرد را گرم و تلخ كند،

پرتو خورشيد برگشت و به زير افتاد.

هر مردى [در زندگى] روزى ناراحتى و بدى را ديدار خواهد كرد،

و من مى‏ترسم از اين كه به من دروغ گويند يا فريبم دهند.

محمّد بن اشعث به او گفت: دروغ به تو نگويند و فريبت ندهند [، تو در امانى]. پس بى‏تابى نكن. همانا اين مردم (يعنى ابن زياد و همراهانش) پسر عموهاى تو هستند [؛ چون اهل حجاز هستند و شما و ايشان از يك نژاد هستيد] و كشنده تو نخواهند بود و زيانى به تو نمى‏رسانند. مسلم در آن حال، ناتوان شده بود، و توانايى جنگ كردن نداشت، و نَفَسش بريد، پشت خود را به ديوار خانه طوعه تكيه داد. محمّد بن اشعث، گفتار پيشين را باز گفت كه: تو در امانى. مسلم فرمود: «آيا من در امانم؟». گفت: آرى. به آن مردمى كه همراه محمّد بن اشعث بودند، فرمود: «براى من امان هست؟». آنان گفتند: آرى. جز عبيد

الساعة، فقام وبعث معه قومه؛ لأنّه قد علم أنّ كلّ قوم يكرهون أن يصاب فيهم مسلم بن عقيل، فبعث معه عبيد اللّه‏ بن عبّاس السلمي في سبعين رجلاً من قيس، حتّى أتوا الدار التي فيها مسلم بن عقيل رحمه‏الله.

۲ / ۵۸

فلمّا سمع وقع حوافر الخيل وأصوات الرجال علم أنّه قد اُتي، فخرج إليهم بسيفه، واقتحموا عليه الدار، فشدّ عليهم يضربهم بسيفه حتّى أخرجهم من الدار، ثمّ عادوا إليه فشدّ عليهم كذلك، فاختلف هو وبكر بن حمران الأحمري، فضرب فَمَ مسلم فشقّ شفته العليا وأسرع السيف في السفلى، ونصلت^۱ له ثنيتاه، وضربه مسلم في رأسه ضربة منكرة وثنّاه باُخرى على حبل العاتق كادت تطلع على جوفه، فلمّا رأوا ذلك أشرفوا عليه من فوق البيت، فأخذوا يرمونه بالحجارة، ويلهبون النار في أطنان القصب، ثمّ يلقونها عليه من فوق البيت، فلمّا رأى ذلك خرج عليهم مصلتاً بسيفه في السكّة، فقال له محمّد بن الأشعث: لك الأمان، لا تقتل نفسك، وهو يقاتلهم ويقول:

أَقسَمتُ لا اُقتل إلاّ حرّا

إنّي رأيتُ الموتَ شيئاً نكرا

ويجعل البارد سخناً مرّا

ردّ شعاع الشمس فاستقرّا

كلّ امرئ يوماً ملاقٍ شرّا

أخاف أن اُكذب أو اُغرّا

فقال له محمّد بن الأشعث: إنّك لا تكذّب ولا تغرّ، فلا تجزع، إنّ القوم بنو عمك ۲ / ۵۹

وليسوا بقاتليك ولا ضائريك. وكان قد اُثخن بالحجارة وعجز عن القتال، فانبهر وأسند ظهره إلى جنب تلك الدار، فأعاد ابن الأشعث عليه القول: لك الأمان.

فقال: آمن أنا؟ قال: نعم. فقال للقوم الذين معه: لي الأمان؟ فقال القوم له: نعم،