129
در آمدی بر اخلاق هتلداری بر اساس آموزه های اسلامی

بنابراین همنوعان تا زمانی که به عنوان دشمن و بدخواه نباشند، سزاوار مهرورزی از سوی حاکمان و مسئولان جامعه هستند و این مسئله برای مهمانان نیز قابل اجراست؛ یعنی مهمانان نیز شایسته تکریم و پذیرایی‌اند، حتی اگر کافر باشند.۱ به عبارت دیگر مهمان اگرچه مسلمان نباشد، اما انسان هست و انسان به خاطر انسان بودنش تا زمانی که با رفتار خود، خویشتن را از جُرگه آدمیت خارج نکرده شایسته است با او همانند یک انسان رفتار شود و اگر مهمان شد، به همین دلیل باید مورد تکریم قرار گیرد.

دو. دومین دلیل برای تکریم مهمان، مهمان بودن اوست. پیش‌تر گذشت که در فرهنگ اسلام عزیز، مهمان از جایگاه بالایی برخوردار بوده، بسیار عزیز است، اگرچه از نظر جایگاه اجتماعی انسان حقیری به شمار آید۲ و یا حتی معتقد به دین اسلام نباشد.۳ کسی که در نظر پیشوایان معصوم به‌ویژه پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله هدیه‌ای الهی۴ و راهنمای بهشت۵

1.. «اكرم الضیف ولو كان كافرا». شعیری، جامع الأخبار، ص۸۴.

2.. «الامام علی علیه السلام : أكرِم ضَیفَكَ وإن كانَ حَقیراً». فرهنگ‌نامۀ مهمانی، ح۶۷، به نقل از غررالحکم، ح۲۳۴۱.

3.. «اكرم الضیف ولو كان كافرا». فرهنگ‌نامۀ مهمانی ح۶۶ به نقل از جامع الاخبار: ص۲۱۴ ح۵۲۸.)

4.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: «اذا اراد الله بقوم خیرا اهدى الیهم هدیة، قالوا: و ما تلك الهدیة؟ قال: الضیف، ینزل برزقه، و یرتحل بذنوب اهل البیت: هنگامى كه خداوند اراده كند به جمعیتى نیكى کند، هدیۀ گرانبهایى براى آن‌ها مى‏فرستد. عرض كردند: اى پیامبر خدا! چه هدیه‏اى؟ فرمودند: مهمان، با روزى خویش وارد مى‏شود، و گناهان خانواده را با خود مى‏برد [و بخشوده مى‏شوند]» (بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۴۶۰، حدیث ۱۴، باب ۹۳).

5.. پیامبر صلی الله علیه و آله: «الضیف دلیل الجنة: مهمان راهنماى بهشت است» (بحار الانوار، ج ۷۵، ص۴۶۰، ح۱۴).


در آمدی بر اخلاق هتلداری بر اساس آموزه های اسلامی
128

هرچه بیشتر مطلب، ادله لزوم تکریم مهمان بر اساس اخلاق اسلامی را برمی‌شمریم:

یک. انسان بودن مهمان، نخستین دلیل حکم اخلاقیِ لزوم تکریم مهمان است. به عبارت دیگر نخستین عامل شایستگیِ تکریم هر مهمانی در انسان بودنِ او تعیّن می‌یابد و تا زمانی که با رفتارهای ناشایست از بین نرفته و یا کم نشده به قوّت خود باقی است. البته برخی امور مانند ایمان به خدای متعال، برخورداری از علم و دانش و یا از ارحام بودن به عنوان عوامل دیگر برای لزوم تکریم به شمار آمده، بر میزان این شایستگی و ضرورت آن می‌افزاید. اما آن هنگام که از فرد مورد نظر رفتار زشت و ناپسند دیده شود شایستگی تکریم و احترام برای او تقلیل یافته، یا از بین خواهد رفت. اما مسلمان نبودن مهمان دلیل موجهی نیست تا مسلمانان او را تکریم نکنند و این وظیفه اخلاقی را به فراموشی بسپارند. این معنا را امیر مؤمنان علی علیه السلام در سفارشاتی که برای مالک اشتر نوشت به‌روشنی بیان کرده، همنوع بودن را دلیلی برای مهرورزی دانسته و می‌فرماید:

«و اشعر قَلبكَ الرّحمةَ للرّعیّة، و المحبة لَهم، و اللُطف بهم،...فانّهم صِنفانِ: اِمّا اخٌ لكَ فی الدّینِ، او نَظیرٌ لك فی الخَلقِ:۱ قلب خود را آکنده از مهربانی با مردم کرده، به آنان لطف و محبت داشته باش... زیرا مردم دو دسته‌اند: دسته‌ای برادر دینی تو، و دسته دیگر همانند تو در آفرینش‌اند».

1.. نهج‌البلاغه، نامۀ ۵۳.

  • نام منبع :
    در آمدی بر اخلاق هتلداری بر اساس آموزه های اسلامی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9888
صفحه از 248
پرینت  ارسال به