باب هشتم

مزار شمارى از عالمان و مشاهیر در بغداد

۱. ثقة الإسلام کلینى (م ۳۲۹ق)

محمّد بن یعقوب کلینى، حدود سال ۲۶۰ق در روستاى کلین در نزدیکى شهر رى به دنیا آمد. او از عالمان و محدّثان بزرگ شیعه در قرن چهارم هجرى و مؤلّف کتاب معروف و بىبدیل الکافى است. او در بغداد در گذشت و در نزدیکىِ مرقد چهارمین نایب امام مهدى علیه السلام (على بن محمّد سَمُرى) در رصافه (شرق بغداد در نزدیکى پل شهدا) قرار دارد.^۱

۲. ابو حنیفه (۸۰ ـــ ۱۵۰ق)

ابو حنیفه، پیشواى فرقه حنفیّه، در منطقه «اعظمیّه» در مقبره‌ای مشهور به «خیزران» ـــ که در شمال سمت شرقى دجله است ـــ دفن گردید. خلفاى عثمانى، براى او صحن و سرا ساخته‌اند.

در جوار قبر او دانشکده علوم دینىِ اهل سنّت واقع است. در نزدیکى مزار او، در همین محلّه، ابو بکر شِبلى و حسین بن منصور حلّاج به خاک سپرده شده‌اند.^۲

۳. احمد بن حنبل (۱۶۴ ـــ ۲۴۱ق)

احمد بن حنبل، رهبر فرقه حنبلى و از محدّثان برجسته اهل سنّت در قرن دوم هجرى است. او در بغداد به دنیا آمد و در مقبره «دار الحرب»،

ثِقَتُنا بِما هُوَ عَلَیهِ وإنَّهُ عِندَنا بِالمَنزَلَةِ و المَحَلّ اللَّذَینِ یَسُرّانَه.^۱

او در آنچه متصدّىِ آن است، مورد اعتماد ماست. او نزد ما منزلت و جایگاهى دارد که خشنودش می‌کند.

منابع اهل سنّت نیز به جلالت و بزرگى او اذعان دارند.^۲

حسین بن روح، پس از ۲۱ سال نیابت خاصّ امام مهدى علیه السلام در شعبان سال ۳۲۶ق رحلت کرد و در مقبره نوبختیان به خاک سپرده شد.^۳ او قبل از مرگ خویش، على بن محمّد سَمُرى را به امر امام مهدى علیه السلام به عنوان نایب چهارم ایشان معرّفى کرد. قبر وى در بازار شورجه بغداد است.^۴

۴. على بن محمّد سَمُرى

ابو الحسن على بن محمّد سَمُرى، آخرین نایب امام مهدى علیه السلام است که با تصریح حسین بن روح بدین سِمَت، منصوب گردید.^۵

قبل از مرگ سَمُری در توقیعی که از ناحیه مقدّسه صادر شد، از مرگ او پس از شش روز خبر داده و تصریح شده بود که بعد از وی، نایب خاصّى نخواهد بود و دوران غیبت کبرا آغاز خواهد شد. على بن محمّد سمرى در پانزدهم شعبان سال ۳۲۹ ق، پس از سه سال نیابت در گذشت و در رصافه بغداد، در نزدیکىِ مسجد «براثا» به خاک سپرده شد.^۶