۵. ابو یوسف قاضى (م ۱۸۲ق)

ابو یوسف در سال ۱۶۶ق به منصب قضاوت در بغداد (پایتخت خلافت بنى العبّاس) برگزیده شد و نخستین کس در اسلام است که به عنوان «قاضى القضات» شهرت یافت. قبر او در جنوب شرقى صحن مطهّر در کنار باب فاطمه علیها السّلام درون یکى از حجره‌هاست.^۱

۶. سیّد اسماعیل صدر(۱۲۵۸ ـــ ۱۳۳۸ق)

سیّد اسماعیل صدر در اصفهان متولّد شد. از بزرگان علما و از مراجع تقلید بهنام و شاگرد میرزاى شیرازى بوده و در رواق حرم، رو به روى شیخ مفید مدفون است. در این مکان، چندین نفر از خاندان صدر مدفون اند.^۲

۷. خاندان سلماسى

در رواق حرم مطهّر و رو به روى مزار شیخ مفید با فاصله کوتاهى، محلّ دفن چندین نفر از خاندان سلماسى است از جمله شیخ زین العابدین سلماسى از شاگردان سیّد بحر العلوم (م ۱۲۶۶ ق).^۳

۸. سیّد عبد اللّه شُبّر (م ۱۲۴۲ق)

آرامگاهى در رواق کاظمین به خزانه معروف است که سیّد عبد اللّه شُبّر، از علماى بهنام عصر خود، و پدرش محمّدرضا مستجاب الدعوه (م ۱۲۳۰ ق) در آن جا دفن اند.^۴

۲. شیخ مفید (۳۳۶/ ۳۳۸ ـــ ۴۱۳ ق)

محمّد بن محمّد بن نعمان عکبرى، معروف به «شیخ مفید»، با کنیه ابو عبد اللّه در حومه بغداد به دنیا آمد. وى از مشهورترین مؤلّفان و متکلّمان امامیّه و بزرگ مرجع شیعه در روزگار خود بوده است.^۱ او نزدیک به دویست کتاب بزرگ و کوچک دارد. مرقدش در رواق شرقىِ قبر مطهّر کاظمین واقع شده است.^۲

۳. مزار منسوب به سیّد مرتضى و سیّد رضى

سیّد مرتضى و سیّد رضى ـــ چنان که در بخش کربلا گفته شد ـــ،^۳ در بغداد و در منزل مسکونى خود دفن شدند و سپس از آن جا به کربلا منتقل و در حرم مطهّر امام حسین علیه السلام به خاک سپرده شدند. امروزه این دو قبر منسوب به سیّد رضى و سیّد مرتضى ـــ که ظاهراً همان محلّ اولیه دفن آنان بوده ـــ داراى گنبد و بارگاه است و در نزدیکى یکدیگر در اوّل شارع سیّد رضى در جنوب شرقى حرم مطهّر کاظمین، قرار دارد.

۴. خواجه نصیر الدین طوسى (۵۹۷ ـــ ۶۷۲ ق)

خواجه نصیر الدین محمّد بن محمّد بن حسن طوسى، از عالمان، متکلّمان و ریاضیدانان مشهور شیعه، در طوس به دنیا آمد. تألیفات فراوانى در کلام و عقاید، ریاضى و هندسه دارد. وى هنگام تهاجم هولاکو خان مغول به بغداد و سرنگونى خلافت عبّاسى، وزیر و همراه خان مغول بود. قبرش در رواق غربى حرم مطهّر کاظمین قرار دارد.^۴