به کراهتِ اقامت و توطّن در آن، فتوا داده‌اند.^۱

این گونه احادیث، اگر چه ممکن است از نظر سند، اعتبار لازم را نداشته باشند، با این حال، بر عقل، منطبق اند؛ زیرا اقامت دائم، علاوه بر این که از شور و شوق و حضور قلب زائر می‌کاهد و بدین سان، تحقّق اهداف زیارت، کمرنگ می‌گردد، مشکلات اقتصادى و اجتماعى فراوانى را نیز به همراه خواهد داشت.

از سوى دیگر، جمع میان اقامت دائم و حضور همگانىِ زائران از سراسر جهان در مکّه یا حرم امام حسین علیه السلام، عملاً امکان‌پذیر نیست و لازمه توصیه به حضور همگانى در این گونه اماکن، مطلوب نبودن اقامتِ دائم است.

باب دوم

آداب زیارت سید الشهداء علیه السلام

پیش‌تر، آداب زیارت همه امامان بیان گردید؛^۲ ولى در احادیث اهل بیت علیهم السلام، رهنمودهایى در باره آداب زیارت امام حسین علیه السلام آمده که برخى از آن‌ها با آداب زیارت دیگر امامان علیهم السلام مشترک اند و برخى ویژه زیارت ایشان اند. بی‌تردید، توجّه به آداب زیارت امام حسین علیه السلام، موجب بهره‌گیری بیشتر از برکات زیارت ایشان می‌گردد و بى توجّهى به آن‌ها، از بهره زائر می‌کاهد.^۳ از این رو، می‌توان گفت که اختلاف احادیث

ایشان را زیارت کند و اگر نمی‌تواند، هر جمعه، و اگر نمی‌تواند، هر هفته، و اگر نمی‌تواند، هر ماه، و اگر نمی‌تواند، هر چهار ماه، و اگر نمی‌تواند، هر شش ماه، و اگر نمی‌تواند، هر سال، و اگر نمی‌تواند، هر سه سال، و اگر نمی‌تواند، هر چهار سال، و در نهایت، هر چه بیشتر زیارت کند، بهتر است. احادیثی نیز ثواب زیارت ایشان را بیش از ثواب زیارت حج و عمره دانسته، در مورد ترک زیارت امام علیه السلام هشدار می‌دهند و امتناع از زیارت ایشان را موجب نقص ایمان، کوتاه شدن عمر، عاقّ اهل بیت علیهم السلام شدن و محرومیت از خیر بسیار می‌دانند.

با نگاهى عمیق و همه‌جانبه به این احادیث، در کنار احادیثى که شرط اصلى بهره‌گیری از برکات زیارت امام حسین علیه السلام را شناخت حقّ او دانسته‌اند، به روشنى می‌توان دریافت که این احادیث، پیام سیاسى مهمّى براى پیروان و علاقه مندان اهل بیت علیهم السلام دارند، و آن، عبارت است از: فرهنگ‌سازی و زمینه‌سازی براى تحقّق اهداف بلند عاشورا؛ یعنى حاکمیت ارزش‌های اسلامى به رهبرىِ پیشواى مورد نظر خاندان رسالت.

نکته شایان توجّه، این که: بر پایه برخى احادیث، آنچه مطلوب است، حضور براى زیارت سیّد الشهدا علیه السلام است، نه اقامت در کربلا و متوطّن شدن در آن:

او را زیارت کن... و از آن جا باز گرد و آن جا را وطن خود مگیر.^۱

در مورد اقامت در مکّه نیز شمارى از فقها، به دلایلى مانند حفظ احترام خانه خدا و تداوم شور و شوق زائر ـــ که در برخى احادیث آمده ـ،