خاست و گفت: اى امیر مؤمنان! به خدا سوگند، تو خلافت را زینت دادى و خلافت، سبب زینت تو نشد. تو خلافت را بالا بردى و آن، مقام تو را بالا نبُرد. نیاز خلافت به تو، بیشتر از نیاز تو به آن است!

در جنگ جمل، پس از آن که دو برادرش زید و سیحان ـــ که پرچم‌دار سپاه بودند ـــ به شهادت رسیدند، پرچم آنان را برافراشت و نبرد را پى گرفت.

صعصعه در جنگ صِفّین نیز فرستاده امام علیه السلام به سوى معاویه و از فرماندهان لشکر بود و وقایع صِفّین را گزارش کرده است. او در جنگ نهروان در کنار على علیه السلام ایستاد و بر استوارى و حقّانیت موضع او در برابر خوارج، احتجاج کرد. امام علیه السلام او را بر وصیّت خود، گواه قرار داد و بدین سان، افتخارى بزرگ را براى صعصعه رقم زد.

صعصعه، بارها در مقابل معاویه و تهی‌مغزان بنى امیّه، والایی‌های على علیه السلام را بیان کرد. وى به روزگار حاکمیت ستمگرانه معاویه، زندگى را بدرود گفت.^۱

مسجد صعصعه، نزدیک مسجد سهله قرار دارد.

در کتاب مصباح الزائر نقل شده است: نماز خواندن در مسجد صعصعة بن صوحان و دعا خواندن در آن، و سپس دعایی نقل می‌کند:

اللّٰهُمَّ يا ذَا المِنَنِ السّابِغَةِ...^۲

از او به سوى بهشت می‌رود، به زید بن صُوحان بنگرد.^۱

این سخن والاى پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله که فضیلتى بزرگ براى زید بود، در جنگ جَلولا مصداق یافت و دست وی از تن جدا گردید. او در جنگ جمل، شرکت کرد و خود از شهادتش در آن نبرد خبر داد. على علیه السلام بر بالین او فرمود:

خدا تو را رحمت کند! همانا تو کم‌هزینه و بسیار یاری‌رسان بودى.^۲

مسجد زید بن صوحان در جنوب مسجد سهله واقع شده است.

در کتاب مصباح الزائر آمده است: در آن، دو رکعت نماز می‌خوانی، آنگاه دعائی برای بعد از نماز می‌آورد.^۳

۲/۳

مسجد صعصعة بن صوحان

صَعصَعة بن صُوحان بن حجر عبدى، در زمان پیامبر صلّی الله علیه و آله مسلمان شد؛ امّا به زیارت ایشان نایل نشد. او از یاران بزرگ امام على علیه السلام و از کسانى بود که او را چنان که باید، شناختند.

عثمان، او را به همراه مالک اشتر و بزرگانى دیگر، از کوفه به شام تبعید کرد و چون مردمان بر عثمان شوریدند و پس از آن بر خلافت على علیه السلام یک داستان شدند، او ـــ که در شناخت عظمت على علیه السلام ژرف‌اندیش و کم‌نظیر، و در خطابه، چیره‌دست و گزیده گو بود ـــ به پا