آنها به ۹۰۰ حديث رسيده است .

گسترده‏ترين نگاشته با اين روش ، كتاب سنن الرسول الأعظم صلى اللّه‏ عليه و آله است كه در پژوهشكده باقر العلوم تدوين شده و در بر دارنده بيش از ۲۸۰۰ روايت است .

ج ـ رفتار در يك حوزه

جمع‏آورى و گزارش رفتارهاى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله در يك حوزه خاص ، با عناوينى همچون : سيره فقهى ، سيره خانوادگى ، سيره نظامى و سيره سياسى پيامبر اعظم صلى اللّه‏ عليه و آله از ديرباز مورد توجّه محقّقان بوده است . ابن قيّم جوزيّه ، از عالمان سده هشتم اهل سنّت ، در كتاب زاد المعاد فى هَدىِ خير العباد ، رفتارهاى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله در حوزه فقه و مرتبط با فقه را جمع‏آورى و تحليل نموده است .

همچنين محمّد صالح المنجد در كتاب كيف عاملهم ، چگونگى معاشرت پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله با گروه‏هاى مختلف و آداب تعامل با مردمان برگرفته از سيره نبوى صلى اللّه‏ عليه و آله را جمع‏آورى كرده است .

د ـ رفتارهاى فراتر از يك حوزه

ابو الشيخ اصفهانى (م ۳۶۹ ق) در كتاب أخلاق النبى و آدابه ، به جمع‏آورى سيره و سخن پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله در حوزه‏هاى متفاوت پرداخته است . برخى ديگر از نويسندگان نيز از اين شيوه استفاده كرده‏اند . محمّد بن يوسف صالحى شامى (م ۹۴۲ ق) در بخشى از كتاب سبل الهدى و الرشاد فى سيرة خير العباد ، رفتارهاى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله را در بسيارى از موارد اخلاقى ، اجتماعى و شخصى ، جمع‏آورى نموده است . در كتاب نضرة النعيم^۱ نيز بخشى از سيره رفتارى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله ذكر شده است .

همچنين علاّمه مجلسى رحمه اللّه‏ در كتاب عظيم بحار الأنوار ، بخشى را به اخلاق و سيره پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله اختصاص داده و روايات رفتارى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله را جمع‏آورى نموده است . غزالى ، نويسنده خوش‏ذوق سده پنجم هجرى ، بسيارى از رفتارهاى

زواياى پنهان آن و ارائه تصويرى دقيق‏تر از ظرافت‏هاى موجود در آن بوده‏اند ؛ ولى اين گروه نيز سيره را محدود به تاريخ پيامبر اسلام صلى اللّه‏ عليه و آله كرده و در نتيجه به تحليل رفتارهاى ايشان به طور خاص ، نپرداخته‏اند .

امّا در مجموعه حاضر ، اين گونه سيره‏نگارى ، مورد توجّه نيست و نگاه به سيره به معناى مجموعه رفتارهاى پيامبر اكرم صلى اللّه‏ عليه و آله مورد اهتمام است .

نگارش در باره رفتارهاى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله به صورت خاص ، در سده‏هاى پيشين و دوران معاصر ، فراوان نيست ؛ ولى نمونه‏هايى از اين تلاش را مى‏توان در گروه‏هاى زير مشاهده كرد :

الف ـ شمائل‏نگارى

در اين گونه نگارش ، به توصيف ويژگى‏هاى خَلقى و خُلقى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله توجّه شده و رفتارهاى شخصى و يا برخوردهاى اجتماعى ايشان گزارش شده‏اند .

كتاب الشمائل المحمّديّة ، تأليف محمّد بن عيسى ترمذى (م ۲۷۹ ق) ، از نگاشته‏هاى كهن در اين موضوع است كه در باره آن ، كتاب‏هاى فراوانى به عنوان شرح ، تكميل و تخريج نوشته شده است . كتاب خَلق النبى صلى اللّه‏ عليه و آله و خُلقه از محمّد بن عبد اللّه‏ سجستانى (م پس از ۴۵۰ ق) نيز از اين جمله است .

ب ـ رفتارهاى مستمر

در اين گونه نگارش ، رفتارهاى پُرتكرار و مستمرّ پيامبر اكرم صلى اللّه‏ عليه و آله مورد توجّه قرار گرفته كه معنايى خاص و محدود از رفتار است . گزارش‏هاى اين گروه در بسيارى از موارد با «كان رسول اللّه‏» بيان شده است .

جلال الدين سيوطى در كتاب الجامع الصغير ، در بخش «كان» ، حدود ۶۰۰ حديث از اين مجموعه را گرد آورده است .

علاّمه طباطبايى رحمه اللّه‏ نيز در كتاب سنن النبى صلى اللّه‏ عليه و آله ، رفتارهاى مستمرّ پيامبر خاتم صلى اللّه‏ عليه و آله را در بيش از ۴۰۰ روايت جمع‏آورى نموده كه با استدراك مترجم كتاب ، شمار