وَ اللّهِ لا تَجِدونَ بَعدى رَجُلاً هُوَ أعدَلُ مِنّى .۱
به خدا سوگند، پس از من، كسى را نمىيابيد كه از من عادلتر باشد .
و در حديثى ديگر از ايشان آمده است :
أعدَلُ النّاسِ مَن رَضِىَ لِلنّاسِ ما يَرضى لِنَفسِهِ ، وَ كَرِهَ لَهُم ما يَكرَهُ لِنَفسِهِ .۲
عادلترينِ مردم ، كسى است كه براى مردم ، همانى را بپسندد كه براى خود مىپسندد و آنچه را براى خود نمىپسندد، براى آنان نپسندد .
پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله، خود ، بارزترين مصداق اين سخن بود . گزارش شده كه ايشان مشغول خوردن خرما بود و ضمنا برخى از خرماهاى نارس و خشك شده را كه قابل خوردن نبود ، در دست ديگر نگه مىداشت . يكى از حاضران گفت: باقى ماندهها را به من بدهيد . پيامبر صلى اللّه عليه و آله فرمود :
إنّى لَستُ أرضى لَكُم ما أسخَطُهُ لِنَفسى .۳
من چيزى را كه براى خود نمىپسندم ، براى شما نيز نمىپسندم .
ايشان حتّى در نگاههاى خود به ياران ، عدالت مىورزيد و وقتى در جمع ياران بود ، نگاههاى خود را ميان آنان تقسيم مىنمود .۴
در باره دادگرى پيامبر صلى اللّه عليه و آله ، در منابع اسلامى ماجراهايى نقل شده كه بسيار جالب و آموزنده اند .۵
۴ . نيكوكارى
كلمه «اِحسان» به معناى «نيكوكارى» در فرهنگ قرآن و حديث ، مانند واژههاى :
