بايد ديد چرا پس از پيروزى انقلاب اسلامى ، در بخش ابزارى تمدّن، خوب پيشرفت كرديم؛ ولى در بخش اصلى و حقيقى تمدّن اسلامى ، پيشرفت چشمگيرى نداشته‏ايم ؟

چرا فرهنگِ كار جمعى در جامعه ما ضعيف است ؟ و با اين كه اسلام ، قرن‏ها پيش از غربى‏ها، مسلمانان را به كار جمعى دعوت كرده، ^۱ را غربى‏ها كار جمعى را به نام خودشان ثبت كرده‏اند ؟ ! چرا در كشور ما طلاق زياد است ؟ چرا روى آوردن جوان‏ها به مواد مخدّر، زياد است ؟ چرا در روابط ميان همسايگان ، ارزش‏هاى اخلاقى رعايت نمى‏شوند ؟

همچنين بايد ديد ، عللِ گسترش فرهنگ دروغگويى ، كارگريزى ، اندك بودن ساعات مفيد كار در اداره‏ها و ديگر مراكز ، قانون‏گريزى ، ضعف وجدان كارى ، ضعف انضباط اجتماعى ، مصرف‏گرايى ، تجمّل‏گرايى ، رياكارى و ده‏ها ناهنجارى ديگر كه متأسّفانه دامنگير شمار چشمگيرى از افراد جامعه ماست ، چيست .

۲ . تدوين الگو

رفتار رهبران و ديگر اقشار پرنفوذ جامعه مانند قهرمانان ، تأثير فراوانى بر انتخاب سبك زندگى و تغيير و اصلاح آن دارد . افراد جامعه بويژه در سال‏هاى كودكى تا جوانى ، كسانى را سرمشق خود بر مى‏گزينند و الگوى زندگى او را مبناى زندگى آرمانى خود قرار مى‏دهند. از اين رو، ارائه الگوهاى رفتارى درست و مبتنى بر ارزش‏هاى الهى و انسانى ، زيربناى ايجاد سبك زندگى دينى است و پس از آسيب‏شناسى ، دومين اقدام براى دستيابى به سبك زندگى اسلامى در زمينه‏هاى مختلف فردى و اجتماعى است .

سياسى مى‏شوند . اگر اين اتّفاق در گروه‏هاى ديگر هم رخ دهد ، آن گاه تشابه يا تفاوت سبك زندگىِ دو گروه مى‏تواند واگرايى و يا همگرايى بزرگ‏ترى را پديد آورد .

بر اين اساس ، سبك زندگى، زمينه‏ساز سرنوشت انسان‏ها و سعادت و شقاوت فرد و جامعه است و به همين دليل، اصلاح سبك زندگى از اهمّيت ويژه‏اى برخوردار است .

لوازم سبك زندگى اسلامى

نخستين نكته‏اى كه براى جدّى گرفتن هشدار رهبرى بايد بدان توجّه شود، اين است كه مديريتِ پيشرفت در بخش نرم‏افزارى تمدّن اسلامى يا همان ارتقاى سبك زندگى جامعه، به مراتب از مديريت در بخش ابزارى و سخت‏افزارى آن دشوارتر است . مديريت سخت‏افزارى تمدّن ، در حقيقت، تلاش براى پيشرفت علمى است ؛ ولى مديريت نرم‏افزارى تمدّن ، تلاش براى پيشرفت اخلاقى و عملى است . به تعبير ديگر ، مديريت سخت‏افزارى ، عالِم توليد مى‏كند ؛ امّا مديريت نرم‏افزارى، آدم مى‏سازد ، و آدم شدن، بسى دشوارتر از عالِم شدن است. از اين رو ، تحوّل در سبك زندگى مردم و ساماندهى جامعه‏اى در طراز ارزش‏هاى اسلامى ، كارى است كارستان و بسى دشوار .

از سوى ديگر، فلسفه اصلى انقلاب اسلامى، چيزى جز رسيدن به پيشرفت حقيقى نيست ، و گرنه در پيشرفت‏هاى ابزارى ، قدرت‏هاى استكبارى به مراتب از ما جلوترند . براى دستيابى به فلسفه انقلاب و پديد آوردن تحوّل اساسى در فرهنگ عمومى جامعه ، سه اقدام اساسى ضرورى است :

۱ . آسيب‏شناسی

نخستين اقدام ضرورى جهت تحوّل در سبك زندگى جامعه و دستيابى به سبك زندگى اسلامى ـ چنان كه در كلام مقام معظّم رهبرى آمده ـ آسيب‏شناسى است .