برخى از گزارش‏ها نشان مى‏دهند كه پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله اهمّيت ويژه‏اى براى سرشمارى نفوس مسلمانان قائل بود . همچنين توصيه مى‏نمود پيك‏هايى كه كارگزاران براى فرستادن نامه و يا پيام به مردم انتخاب مى‏كنند، داراى چهره و نام زيبا باشند .

در ادامه فصل پنجم ، نامه‏ها و توصيه‏هاى بسيار آموزنده پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله به كارگزارانش آمده ، كه تأمّل در آنها نشان مى‏دهد مسائل مورد نياز كارگزاران به صورت مكتوب در اختيار آنان قرار مى‏گرفت .

۶ . تعامل با ديگر قدرت‏ها

سياست پيامبر خدا صلى اللّه‏ عليه و آله در تعامل با ساير قدرت‏هاى سياسى و اجتماعى ، خيرخواهى و دعوت به اسلام بوده است. البتّه به تناسبِ جايگاه سياسى و اجتماعىِ مخاطبان ، چگونگى دعوت آنها ، تفاوت مى‏كرد . متن شمارى از نامه‏هاى ايشان به رهبران معاصر خود در فصل ششم آمده است .

۷ . تعامل با دشمنان

برجسته‏ترين نكاتى كه در سيره سياسى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله در برخورد با دشمنان، به چشم مى‏خورند عبارت اند از : تلاش براى تأليف قلوب و تبديل دشمن به دوست ، نيكى ، عدل و انصاف ، گذشت ، قاطعيت در صورت لزوم ، سختگيرى در برخورد با توطئه‏گران ، هوشيارى در برخورد با منافقان ، پيمان بستن براى ترك مخاصمه ، دعا براى آنها و بيم دادن از پيمان‏شكنى با آنها .

بخش دهم : سيره پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله در جنگ با دشمنان

در اين بخش ، نكاتى در باره ابزار جنگى پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله ، بهره‏گيرى ايشان از مشورت ياران در جنگ و صلح ، اقدامات ايشان براى حضور فعّال و بانشاط سربازان در جبهه ، رعايت ارزش‏هاى اخلاقى در جبهه ، اهمّيت دادن به اطّلاعات نظامى ، جنگ

۲ . معرّفى جانشين براى خود

اشاره شد كه پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله در همان روزهاى نخست رسالت، رهبر پس از خود را مشخّص نمود. به دليل اهمّيت اين موضوع، در فصل دوم اين بخش ، تحليل جامعى از اقدامات پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله براى معرّفى جانشين خود ارائه مى‏گردد .

۳ . تعامل با امّت

برجسته‏ترين سياست‏هاى پيامبر خدا صلى اللّه‏ عليه و آله در تعامل با امّت كه در فصل سوم آمده، عبارت اند از : تلاش براى ايجاد و تقويت وحدت كلمه ، رعايت حقوق مردم ، اهمّيت دادن به مستضعفان ، مشورت كردن با ياران در كارها ، گراميداشت بزرگان اقوام مختلف ، توجّه ويژه به نخبگان ، مبارزه با چاپلوسى ، مبارزه با متجاوزان به حقوق مردم ، اجراى حدود نسبت به همگان ، تبعيت از قانون و ... .

گفتنى است كه بخشى از سياست‏هاى تعامل با امّت ، در سياست‏هاى اجتماعى آمده‏اند.

۴ . تعامل با اهل كتاب

سياست‏هاى اصولىِ پيامبر صلى اللّه‏ عليه و آله در تعامل با اهل كتاب، عبارت اند از : دعوت به توحيد ، مناظره و بحث آزاد ، به داورى خواندن خداوند سبحان (مباهله) ، و پيمان ترك مخاصمه .

۵ . انتخاب كارگزاران و تعامل با آنها

سياست‏هاى اصولى پيامبر خدا صلى اللّه‏ عليه و آله در مورد كارگزاران، عبارت اند از : شايسته‏سالارى ، تأكيد بر توسعه و تثبيت عدالت ، مهربانى ، مدارا با مردم ، هشدار در باره ظلم ، بدرفتارى و بى‏توجّهى به خواست مردم ، تأكيد بر پرهيز از هر گونه رشوه و سوء استفاده از بيت المال ، و سرانجام حسابرسى و ارزيابى روحيّه كارگزاران پس از بازگشت از مأموريت .