۶۸۲.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: پروردگارم، هفت چيز را به من سفارش كرد: براى او در نهان و آشكار، اخلاص ورزم، از كسى كه به من ستم مى‏كند، در گذرم...».

۶۸۳.مجمع البيان: سپس خداى سبحان، بيان فرمود كه آسانگيرى پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله با ايشان و گذشت از ايشان، برخاسته از رحمت [اعطايىِ] خداى متعال است، آن جا كه خداوند، پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را نرم‏خو و خوش‏خو قرار داد [و فرمود]: «به [بركت] رحمت از جانب خدا، در برابرشان نرم [و مهربان] شدى».

۶۸۴.مستدرك الوسائل: در اخبار آمده است كه پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله هرگز براى خودش از كسى انتقام نكشيد ؛ بلكه عفو و گذشت مى‏كرد.

۶۸۵.الدرّ المنثورـ به نقل از قتاده، در باره سخن خداى متعال: «به مؤمنان بگو در گذرند» تا پايان آيه ـ: همواره پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به گذشت كردن، فرمان مى‏داد و به آن بر مى‏انگيخت و به آن ترغيب مى‏كرد، تا آن جا كه فرمان يافت حتّى از كسانى در گذرد كه [بى‏ايمان و] بى‏اميد به وقوع [قيامت و] روزهايى اند كه از آنِ خداوند است [و حكم و مُلك و عذاب و جزا در آن روزها همه از آنِ خداوند است].

۶۸۶.مكارم الأخلاق، ابن ابى الدنيا ـ به نقل از ابراهيم بن ادهم ـ: هنگامى كه خداوند ـ تبارك و تعالى ـ اين آيه را نازل فرمود: «گذشت، پيشه كن و به نيكى فرمان بده»، پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «فرمان يافتم تا از اخلاق [نابخردانه]مردم، در گذرم».

۶۸۲.رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: أوصاني رَبّي بِسَبعَةِ أشياءَ: أوصاني بِالإخلاصِ لَهُ فِي السِّرِّ وَالعَلانِيَةِ، وأَن أعفُوَ^۱ عَمَّن ظَلَمَني....^۲

۶۸۳.مجمع البيان: ثُمَّ بَيَّنَ سُبحانَهُ أنَّ مُساهَلَةَ النَّبِيِّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله إيّاهُم ومُجاوَزَتَهُ عَنهُم مِن رَحمَتِهِ^۳ تَعالى، حَيثُ جَعَلَهُ لَيِّنَ العَطفِ، حَسَنَ الخُلُقِ: «فَبِمَا رَحْمَةٍ» أي فَبِرَحمَةٍ «مِنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ»^۴.^۵

۶۸۴.مستدرك الوسائل: جاءَ فِي الآثارِ: أنَّ رَسولَ اللّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله لَم يَنتَقِم لِنَفسِهِ مِن أحَدٍ قَطُّ، بَل كانَ يَعفو ويَصفَحُ.^۶

۶۸۵.الدرّ المنثور عن قتادةـ في قَولِهِ تَعالى: «قُل لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ يَغْفِرُواْ» الآيَة ـ: ما زالَ النَّبِيُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله يَأمُرُ بِالعَفوِ ويَحُثُّ عَلَيهِ ويُرَغِّبُ فيهِ، حَتّى اُمِرَ أن يَعفُوَ عَمَّن لا يَرجو أيّامَ اللّهِ^۷.^۸

۶۸۶.مكارم الأخلاق لابن أبي الدنيا عن إبراهيم بن أدهم: لَمّا أنزَلَ اللّهُ تَبارَكَ وتَعالى: «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ»، قالَ رَسولُ اللّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: اُمِرتُ أن آخُذَ العَفوَ مِن أخلاقِ النّاسِ.^۹