273
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم

در باره اين تفصيل بايد بگوييم كه بخش ناظر به مردان، به صورت مطلق و بدون آن كه يكى از وجوه پيشين را در نظر آوريم، پذيرفتنى نيست ؛ زيرا با فعل پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و سيره اهل بيت عليهم‏السلام منافات دارد.
گفتنى است احاديثى كه مستند اين حكم اند، در سنن ابن ماجة گرد آمده‏اند۱ كه مراجعه به آنها نشان مى‏دهد مقصود، رنگ زعفرانى تند و سيرى است كه مانند رنگ سرخ و گونه‏اى از لباس شهرت به شمار آيد. افزون بر اين، حديث نقل شده از امام على عليه‏السلام در آن كتاب،۲ نزد شيعه به گونه ديگرى نقل شده است. در نقل كلينى، امام على عليه‏السلام نهى پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را ناظر به لباس شهرت و نه لباس داراى رنگ زعفرانى تند دانسته است.۳

۶. مشكى

احاديث متعدّدى، جامه‏هايى مشكى‏رنگ را براى پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله گزارش كرده‏اند. اين گزارش‏ها افزون بر عبا و ردا۴ و عمامه،۵ ازار۶ سياه‏رنگ۷ را نيز مورد استفاده پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله دانسته‏اند.

1.. سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۱۹۱ باب «كراهية المعصفر للرجال» .

2.. عبد اللّه‏ بن حنين مى‏گويد : «سمعت عليّا يقول : نَهانى رَسولُ اللّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ، و لا أقولُ نَهاكُم ، عن لُبسِ المُعَصفَرِ ؛ شنيدم كه على عليه‏السلاممى‏فرمايد : پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مرا و نمى‏گويم شما را ، از لباس رنگ شده با عصفر ، نهى فرمود» سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۱۹۱ ح ۳۶۰۲ .

3.. ابن قدّاح به نقل از امام صادق عليه‏السلام مى‏گويد : «قالَ أميرُ المُؤِنينَ عليه‏السلام : نَهانى رَسولُ اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عَن لُبسِ ثِيابِالشُّهرَةِ وَ لا أقولُ نَهاكُم عَن لِباسِ المُعَصفَرِ المُفدَمِ ؛ امير مؤمنان عليه‏السلام فرمود : پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مرا از پوشيدن لباس شهرت نهى فرمود و نمى‏گويم شما را از لباس رنگ شده با عصفر ، هر چند تند و سير ، نهى فرمود» الكافى : ج ۶ ص ۴۴۷ ح ۴ .

4.. ر . ك : ص ۲۴۶ ح ۹۰۱ و ص ۲۵۰ ح ۹۰۸ و ۹۱۰ و ص ۳۱۴ ح ۹۹۸ .

5.. ر . ك : ص ۲۸۰ ح ۹۳۷ و ص ۳۰۴ ـ ۳۰۶ ح ۹۷۷ ـ ۹۸۱ و ص ۳۰۸ ح ۹۸۳ .

6.. ازار به لباسى مى‏گويند كه مانند لنگ و شلوار به كمر مى‏بندند و نيم تنه پايين بدن را مى‏پوشاند .

7.. ر . ك : ص ۲۵۰ ح ۹۱۰ .


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم
272

ويژه درون خانه باشد و نبايد در بيرون، از آن استفاده كرد. اين احتمال با تفصيل نخست، قابل جمع است و مى‏تواند حديث «إنّا نلبس المعصفرات و المفرّجات ؛۱ ما لباس‏هاى رنگ‏شده با عصفر و زعفران را مى‏پوشيم» را مقيّد كند.

محتمل است كه استفاده از لباس زعفرانى تند و سير، تنها در نماز۲ و احرام ناشايست باشد۳ و در حالت‏هاى ديگر، مشكلى نداشته باشد.

محتمل است كه استفاده از آن براى مردان، مكروه و براى زنان، جايز باشد.۴

1.. الكافى : ج ۶ ص ۴۴۷ ح ۶ .

2.. حمّاد بن عثمان از امام صادق عليه‏السلام نقل مى‏كند كه فرمود : «تُكرَهُ الصَّلاةُ فِى الثَّوبِ المَصبوغِ المُشبَعِ المُفدَمِ ؛ نماز خواندن با جامه‏اى كه با عصفر ، به رنگ سرخ سير در آمده ، مكروه است» تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۲۷۳ ح ۱۵۴۹ . نيز يزيد بن خليفه در باره امام صادق عليه‏السلام مى‏گويد : «إنَّهُ كَرِهَ الصَّلاةَ فِى المُشبَعِ بِالعُصفُرِ المُضَرَّجِ بِالزَّعفَرانِ ؛ ايشان خوش نداشت كه در لباسى كه با عصفر و زعفران به رنگ سرخ تند و سير در آمده ، نماز بخواند» (تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۲۷۳ ح ۱۵۵۰) .

3.. براى آگاهى از جواز آن براى مُحرم ، ر . ك : وسائل الشيعة : ج ۲ ص ۱۲۲ باب «جواز لبس المحرم ثوبامصبوغا بالطيب إذا ذهب ريحه ؛ باب جواز پوشيدن محرم لباس رنگ شده با رنگ خوش‏بو را هنگامى كه بويش رفته باشد» .
در منابع اهل سنّت ، برخى از احاديث بر كراهت آن براى مُحرم دلالت دارند ، مانند حديث عبد اللّه‏ بن عمر كه مى‏گويد : «إنّ رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله نهى أن يلبس المحرم ثوبا مصبوغا بزعفران أو ورس ؛ پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهنهى فرمود كه مُحرم ، لباس رنگ شده با زعفران يا ورس را بپوشد» مسند الشافعى : ص ۱۱۱۸ و نقل ابو زبير كه مى‏گويد : «عن جابر أنّه سمعه يقول : لا تلبس المرأة ثياب الطيب ، و تلبس الثياب المُعصفرة و لا أرى المعصفر طيبا ؛ از جابر شنيد[م] كه مى‏گفت : زن [مُحرم] ، لباس خوش‏بو نپوشد ؛ ولى لباس‏هاى رنگ شده با عصفر را بپوشد و من آن را خوش‏بو نمى‏بينم» (مسند الشافعى : ص ۱۱۱۸) .
در الخلاف طوسى (ج ۲ ص ۳۰۵ مسئله ۹۲) آمده : «العصفر و الحناء ليسا من الطيب ، فإنّ لبس (المحرم) المعصفر كان مكروها و ليس عليه فدية ؛ عصفر و حنا ، جزو موادّ خوش‏بو نيستند . از اين رو، پوشيدن لباس رنگ شده با آنها براى مُحرم، كراهت شديد دارد؛ ولى [حرام نيست و ]موجب فديه نمى‏شود» .

4.. ر . ك : سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۱۹۱ «باب كراهية المعصفر للرجال» . در صحيح البخارى ج ۶ ص ۲۱۹۸ ح ۵۵۰۸ آمده كه اَنَس گفته است : «نهى النبى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله أن يتزعفر الرجل ؛ پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از اين كه مرد [در لباسش] از زعفران استفاده كند ، نهى كرد» .
در مسند ابن حنبل ج ۳ ص ۱۸۷ نيز به نقل از اَنَس بن مالك آمده است : «نهى رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله الرجال عن المزعفر ؛ پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله نهى فرمود كه مردان ، لباس زعفرانى‏رنگ بپوشند» .

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9985
صفحه از 513
پرینت  ارسال به