271
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم

پوشيدن جامه رنگ شده با «عُصفُر» بيان مى‏كند.۱ عصفر، همان زعفران كوهى۲ است كه گويى رنگ آن، تندتر از زعفران و به سرخى نزديك‏تر است.

از اين رو، اگر حديث مربوط به عصفر را به اين چند روايت مربوط به زعفران ملحق كنيم، دسته‏اى را تشكيل مى‏دهند كه با احاديث پيشين ـ كه به صراحت بر استفاده از جامه‏هاى زعفرانى‏رنگ تأكيد دارند و شيعه و اهل سنّت، آنها را نقل كرده‏اند ـ، معارض مى‏شوند. در نتيجه نياز به جمع دلالى ميان اين دو دسته داريم.

با در نظر گرفتن مجموع احاديث، جمع‏بندى‏هاى زير، قابل ارائه است:

محتمل است ميان رنگ سرخ تند كه موجب انگشت‏نما شدن مى‏شود و رنگ زعفرانى مليح و كم‏رنگى كه چنين نيست، تفاوت باشد. اين احتمال مى‏تواند به روايت امام صادق عليه‏السلام از امام على عليه‏السلام در الكافى مستند شود.۳

محتمل است كه ميان استفاده از آن در عروسى و مهمانى و چند روز پس از زفاف و غير آن، فرق باشد.۴

محتمل است كه بر پايه حديث امام باقر عليه‏السلام،۵ استفاده از جامه زعفرانى‏رنگ،

1.. ر . ك : ص ۲۸۸ ح ۹۵۶ .

2.. در زبان فارسى به آن كاجيره ، بهرمان و بهرامن نيز مى‏گويند .

3.. امام صادق عليه‏السلام به نقل از امير مؤمنان عليه‏السلام : پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مرا از پوشيدن لباس شهرت منع نمود ؛ ولىنمى‏گويم كه شما را از پوشيدن لباس سرخ تند منع كرد» الكافى : ج ۶ ص ۴۴۷ ح ۴ .

4.. ر . ك : الكافى : ج ۶ ص ۴۴۶ ح ۱ و ۵ . گفتنى است كه طبق سخن فيض در الوافى ، عروس به مردِ تازهعروسى كرده نيز گفته مى‏شود الوافى : ج ۲۰ ص ۷۱۶ .

5.. «كُنَّا نَلبَسُ المُعَصفَرَ فِى البَيتِ ؛ ما لباس رنگ شده با زعفران را در خانه مى‏پوشيم» ر . ك : ج ۱ ص ۳۱۴ ح ۱۰۱۹ .


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم
270

سرخ‏رنگ را در عيدها و جمعه‏ها گزارش كرده‏اند۱ كه مى‏تواند علّت ديگرى براى فراوانى نسبى اين گزارش‏ها باشد.

گفتنى است همان گونه كه در رنگ زرد احتمال داديم، اين جا نيز مى‏گوييم كه مقصود از رنگ سرخ مى‏تواند حالتى از رنگ زعفرانى تند باشد. در اين صورت، رنگ مستقلّى نيست و حكم آن، همان است كه در پى مى‏آيد.

۵. زعفرانى

احاديث فراوانى بر استفاده پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از «زعفران» براى رنگ‏آميزى پوشش‏هاى خود، دلالت دارند.۲ زعفران پس از حل شدن در آب، ابتدا رنگ زرد زيبايى پديد مى‏آورد ؛ ولى پس از مدّتى، رنگى ميان زرد و سرخ كم‏رنگ، شبيه نارنجى به پارچه مى‏دهد كه بسيار مليح و زيبا مى‏نمايد. پارچه‏هاى رنگ شده با زعفران، مخلوطى از زرد و نارنجى و سرخ را به جلوه مى‏آورند.

گفتنى است كه احاديث متعدّدى نيز به استفاده پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از جامه‏هاى رنگ شده با ورس، اشاره كرده‏اند.۳ برخى احاديث، رنگ زعفرانى را محبوب‏ترين رنگ نزد پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله خوانده۴ و يك حديث، رنگ‏آميزى با آن را حتّى شامل عمامه ايشان نيز دانسته است.۵

در مقابل، چند روايت از اهل سنّت، نهى پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از پوشيدن لباس رنگ شده با زعفران را گزارش كرده‏اند.۶ يك روايت نيز خوددارى پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را از

1.. ر . ك : ص ۲۸۲ ح ۹۴۲ ـ ۹۴۴ .

2.. ر . ك : ص ۲۷۸ ح ۹۳۴ و ص ۲۸۶ ح ۹۵۵ .

3.. ر . ك : ص ۲۸۰ ح ۹۳۵ و ص ۲۸۸ ح ۹۵۷ و ۹۵۸ و ص ۳۱۴ ح ۱۰۱۷ و ۱۰۱۸ .

4.. ر . ك : الطبقات الكبرى : ج ۴ ص ۱۷۹ ـ ۱۸۰ و سنن أبى داوود : ج ۴ ص ۵۲ ح ۴۰۶۴ .

5.. ر . ك : الطبقات الكبرى : ج ۱ ص ۴۵۲ و المصنّف ، ابن ابى شيبه : ج ۶ ص ۱۸ ح ۱ .

6.. «عن عبد اللّه‏ بن عمرو أنّ رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله رأى عليه ثوبين معصفرين ، قال : هذِهِ ثِيابُ الكُفّارِ لا تَلبَسها ؛ پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بر او عبد اللّه‏ بن عمرو دو لباس رنگ شده با عصفر ديد ، فرمود : اين لباس كافران است . آن را نپوش» (مسند ابن حنبل : ج ۲ ص ۱۶۲) و «عن ابن عمر ، قال : نهى رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عن المُفدَم . قال يزيد : قلت للحسن : ما المفدم ؟ قال : المُشبَعُ بِالعُصفُرِ ؛ ابن عمر مى‏گويد : پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از [پوشيدن لباس ]«مفدم» نهى كرد . يزيد يكى از راويان اين حديث مى‏گويد : به حسن (روايت كننده حديث از ابن عمر) گفتم : مقصود از مفدم چيست ؟ گفت : رنگ سرخ تند حاصل از عصفر» (سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۱۹۱ ح ۳۶۰۱) .

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10010
صفحه از 513
پرینت  ارسال به