259
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم

به كار مى‏رفته است. امامان عليهم‏السلام در اين حالت، آن را زيرِ لباس خود به تن مى‏كردند تا از هر گونه تظاهر و خودنمايى به دور باشند.۱

1.. ر . ك : ميزان الحكمة : ج ۱۰ ص ۲۴۱ جامه زينت و جامه عبادت . براى نمونه ، «در حديثى ، محمّد بنحسين بن كثير خزّاز از پدرش نقل مى‏كند كه : «رَأَيتُ أبَا عَبدِ اللَّهِ عليه‏السلاموَ عَلَيهِ قَميصٌ غَليظٌ خَشِنٌ تَحتَ ثِيابِهِ وَ فَوقَها جُبَّةُ صُوفٍ وَ فَوقَها قَميصٌ غَليظٌ فَمَسِستُها فَقُلتُ : جُعِلتُ فِداكَ إنَّ النّاسَ يَكرَهونَ لِباسَ الصُّوفِ فَقالَ : كَلاّ كانَ أبى مُحَمَّدُ بنُ عَلِىٍّ يَلبَسُها وَ كانَ عَلِىُّ بنُ الحُسَينِ يَلبَسُها وَ كانوا عليهم‏السلام يَلبَسونَ أغلَظَ ثِيابِهِم إذا قاموا إلَى الصَّلاةِ وَ نَحنُ نَفعَلُ ذلِكَ ؛ امام صادق عليه‏السلام را ديدم كه پيراهن زبر كلفتى زير لباس‏هايش پوشيده بود و روى آن ، رداى پشمى و بر روى آن نيز پيراهن كلفت ديگرى بود . به آن دست كشيدم و گفتم : فدايت شوم ! مردم ، لباس پشمى را دوست ندارند . فرمود : هرگز چنين نيست ! پدرم ، محمّد بن على (باقر عليه‏السلام) آن را مى‏پوشيد و على بن الحسين (زين العابدين عليه‏السلام) نيز آن را مى‏پوشيد و پدرانم (امامان عليهم‏السلام) هنگامى كه به نماز بر مى‏خاستند، خشن‏ترين لباس‏هايشان را مى‏پوشيدند و ما نيز چنين مى‏كنيم [تا در برابر خداوند ، خاكسارى و فروتنى نماييم]» (الكافى : ج ۶ ص ۴۵۰ ح ۴) .


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم
258

نهى از پوشيدن لباس پشمى و مويين، به خاطر تنزيه (پاكيزگى) و يا متناسب با زمانه است ؛ زيرا امام صادق عليه‏السلام اين كار را انجام داده و روايت شده كه پدر و جدّش نيز لباس پشمى پوشيده‏اند.

به احتمال فراوان، مقصود شهيد اوّل از تنزيه، بوى ناخوشايند پشم به هنگام خيس و نمناك شدن است. مقصود از زمانه هم مى‏تواند اقتضائات روزگار باشد كه در زمان سختى و فقر و نادارى، مانند آنچه در صدر اسلام وجود داشت، پوشيدن جامه پشمى، شيوه‏اى براى همدلى با بينوايان و كارى پسنديده است ؛ امّا در روزگار فراخى و گشايش، گونه‏اى رياكارى و شهرت‏طلبى قلمداد مى‏شود.

چكيده سخن، اين كه: بر پايه اصل سادگى و رعايت هنجارهاى معمول زندگى، لباس پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به گونه معمول و مطابق با هواى گرم عربستان از پنبه و كتان بوده ؛ امّا ايشان گاه لباس‏هاى پشمى مانند عبا و پوستين پشمى نيز به تن مى‏كرده است. بر اين پايه، پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله هر دو گونه لباس را در موقعيت‏هاى مناسب و به طور متعارف مى‏پوشيده است و در اين باره محدوديت خاصّى به چشم نمى‏آيد، همان گونه كه در باره بسيارى از كارهاى شخصى نيز تا آن گاه كه با چيزى ديگر همراه نشده و عنوان ديگرى بر آن منطبق نشده، چنين است.

در روزگار گذشته، هدف از پوشيدن لباس پشمى، معمولاً جلوگيرى از سرما بوده كه پيامبر اكرم نيز آن را به شكل عبا و يا همراه لباس رزم به تن مى‏نموده است. همچنين بسى محتمل است كه پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به دليل قرار داشتن در جايگاه رهبرى جامعه، براى همسانى با بينوايان و فقيرانى كه در جامعه مى‏زيستند، گاه به جاى جامه پنبه‏اى، از جامه پشمى ـ كه ارزان‏تر بوده ـ، استفاده مى‏نموده است. اين مى‏تواند نمونه يك همدلى كامل و نيز ارائه يك راه عملى فروتنى و جلوگيرى از كبر ورزيدن به ديگران باشد.

گفتنى است كه جامه پشمى به دليل زبر بودنش، در عبادت و رياضت شرعى نيز

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10454
صفحه از 513
پرینت  ارسال به