491
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد سوم

و اگر دينار را ريخته شده از طلاى معمولى بدانيم ، هر دينار در حدود سيصد هزار تومان قيمت خواهد داشت كه پنجاه دينار آن برابر با پانزده ميليون تومان خواهد بود . اين، مبلغ فراوانى نيست و حتّى از بهاى ارزان‏ترين خودروى سوارى تازه‏توليد در ايران نيز كمتر است .

گفتنى است طبق برخى گزارش‏ها ، در روزگار پيامبر صلى اللّه عليه و آله ، ارزش نقره در برابر طلا ، نوسان داشته و در بالاترين حدّ خود ، به نرخ برابرى هر هفت يا هشت درهم (نقره) در برابر يك دينار (طلا) رسيده است . بر اين پايه نيز پانصد درهم ، مبلغ زيادى نمى‏شود ؛ زيرا برابر هفتاد دينار و معادل ۲۲۳/۹۱۲۵ گرم طلا مى‏شود كه ارزش آن اكنون (تيرماه ۱۳۹۳ شمسى) نزديك به بيست و دو ميليون تومان مى‏گردد .

شيوه ديگر محاسبه ميزان «قدرت خريدِ» مهر السنّه ، دقّت در جزئيات گزارش ازدواج امام على عليه السلام و فاطمه عليها السلام و خريدهاى انجام شده با مبلغ مورد بحث (مهر السنّه) است . بر طبق گزارش‏هاى متعدّد ، امام على عليه السلام با فروش زره خود (و طبق برخى گزارش‏ها ، با فروش زره و بُرد يَمانى خود) ، حدود چهارصد و هشتاد درهم يا اندكى فزون‏تر و كمتر ، فراهم نمود۱ و آن مبلغ را به پيامبر صلى اللّه عليه و آله سپرد . پيامبر خدا نيز با آن پول ، وسايل بسيار ساده و حدّ اقلىِ يك زندگى مشترك را تهيّه نمود . خوش‏بختانه سياهه بخشى از اين وسايل و بهاى آنها موجود است ۲ و نشان از سادگى و ارزانى اين جهيزيّه دارد . بر اين پايه هم بايد گفت كه مهر السنّه ، مبلغى نه

1.برخى گزارش‏ها ، آن را مبالغ كمترى هم گفته‏اند كه با گزارش‏هاى فراوان ديگر ، متعارض اند و امكان تصحيف دارند . علاّمه مجلسى نيز پس از ذكر اقوال ، قول صحيح‏تر را پانصد درهم دانسته است (ر . ك : بحار الأنوار : ج ۴۳ ص ۱۱۲) .

2.ر . ك : الأمالى ، طوسى : ص ۴۱ . در اين حديث ، پيامبر صلى اللّه عليه و آله فرمان داده كه با آن پول ، لباس و اثاث خانه بخرند و از جمله خريدها ، پيراهن ، روسرى ، حوله ، تُشك ، حصير ، دستاس و چيزهايى از اين قبيل بوده است .


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد سوم
490

درهم ، معيّن و حدود سه گرم نقره است .۱

بر اين اساس ، مهر السنّه حدود هزار و پانصد گرم نقره مى‏شود . هر گرم نقره معمولى (عيار ۸۴ در صد) در زمان نگارش اين نوشته (تيرماه ۱۳۹۳) ، حدود دو هزار تومان داد و ستد مى‏شود . در نتيجه ارزش ريالى اين مهر ، حدود سه ميليون تومان برابر با هزار دلار امريكا مى‏شود كه در حال حاضر ، مهرى اندك به شمار مى‏آيد و پرداخت آن دشوار نيست .

مقدار واقعى مَهرُ السُّنّه

با توجّه به تغيير ارزش نقره در طول زمان و كاهش و افزايش نرخ برابرى آن نسبت به طلا و ديگر فلزات گران‏بها ، ممكن است اين ادّعا مطرح شود كه «قدرت خريدِ» پانصد درهم نقره در صدر اسلام ، بيشتر از اكنون بوده است و از اين رو ، معادل واقعى مهر السنّه يعنى قدرت خريد آن را بايد به دست آورد . به سخن ديگر بايد نقره را با چند كالاى باارزش ديگر سنجيد و سپس آن قدرت خريد را به بهاى پول رايج امروز محاسبه كرد .

براى نمونه ، برخى فقيهان متقدّم ، مهر السنّه را پانصد درهم يا پنجاه دينار دانسته‏اند ؛ زيرا در روزگار آنان ، هر ده دِرهم ، برابر با يك دينار بوده است . نتيجه اين سخن ، شناور بودن مهر السنّه است ، هر چند زياد بودن آن را نتيجه نمى‏دهد ؛ زيرا هر دينار ، يك مثقال شرعى طلاست و هر مثقال شرعى ، برابر با سه‏چهارم مثقال عرفى است . هر مثقال عرفى نيز برابر با ۴/۲۶۵ گرم است . از اين رو هر مثقال شرعى يا همان دينار برابر با ۱۹۸۷۵/ ۳ گرم طلا مى‏شود . امروز در ايران هر گرم طلاى معمولى حدود نود و شش هزار تومان يا سى و دو دلار امريكا معامله مى‏شود

1.به طور دقيق‏تر ، وزن هر درهم ، برابر با ۲ / ۹۸۵ گرم است (ر . ك : العقد المنير ، سيّد موسى حسينى مازندرانى : ص ۲۷۱) .

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7520
صفحه از 511
پرینت  ارسال به