63
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد چهارم

دانسته شده است. از اين رو به گمان برخى، افزونى صداق ، نشان دهنده ارزش‏گذارى بيشتر براى همسر آينده است. اين باور غلط كهن، اكنون نيز در جامعه و حتّى در ميان اقشار تنگ‏دست، وجود دارد. پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله با اين رويّه نيز مخالفت نمود . زيرا امير مؤمنان علیه السلام همانند بيشتر مهاجران و انصار، زندگى فقيرانه‏اى داشت و براى گذران زندگى در تنگنا قرار داشت . پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله با تعيين مهريّه‏اى اندك، بسترى را فراهم نمود كه با پديد آمدن عنوان «مَهر السنّه» ، پيروان ايشان در همه قرن‏ها بدانند كه شخصيت زن و مباركى ازدواج ، به فراوانى مهريّه نيست .۱

۷. تعيين مهريّه مطابق با دارايى مرد: دارايى امير مؤمنان علیه السلام هنگام ازدواج تنها سه چيز بود: شتر آبكشى، كه با آن كار مى‏كرد، شمشير، كه در ميدان جنگ ، بِدان نياز داشت و زره كه هنگام مبارزه ، او را از تيررس دشمنان محافظت مى‏كرد. بنا بر اين ، زره را به عنوان مهريه قبول كرد .۲

مهريّه‏اى كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله تعيين نمود ، اندك و به مقدار توانايى داماد بود ؛ يعنى على علیه السلام به صورت بالفعل ، مهريّه را مالك بود و همان زمان ، مهريّه را به پيامبر صلى اللّه عليه و آله پرداخت نمود. او زره خود را به قيمت چهارصد و هشتاد درهم فروخت و پول آن را در اختيار پيامبر صلى اللّه عليه و آله قرار داد.۳

۸ . علنى و عمومى بودن عقد: آن گاه كه قرار بر ازدواج امير مؤمنان علیه السلام و فاطمه عليها السلام گذاشته شد، پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله قاصدانى را به اطراف مدينه فرستاد و مردم را به مسجد فرا خواند. آن گاه در بالاى منبر ، خطبه خواند و ازدواج آنان را اعلان نمود . سپس امير مؤمنان علیه السلام خطبه خواند و رضايت خويش را بيان نمود.

۹. جهيزيّه ساده: پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله بخشى از مهريّه را داد تا با آن ، جهيزيّه‏اى ساده

1.ر . ك : ج ۳ ص ۴۸۸ (پژوهشى در باره مهر السنّة «مهر محمّدى») .

2.ر . ك : ص ۳۹ ح ۲۲۱۳ و كشف الغمّة : ج ۱ ص ۳۵۵ .

3.البتّه خريدار زره، دوباره آن را به امير مؤمنان علیه السلام باز گرداند ؛ زيرا بيشتر از او مورد نياز ايشان بود.


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد چهارم
62

ولى به سبب آن كه آنان از والايى منحصر به فرد فاطمه عليها السلام برخوردار نبودند ، پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله با ازدواج آنان با اقران خويش موافقت نمود.

۴. جلوه‏گرى حيا: آن گاه كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله خواسته خواستگاران را با فاطمه عليها السلام در ميان مى‏نهاد ، او بدون كلام و تنها با رفتار خود ، به پيامبر صلى اللّه عليه و آله پاسخ مى‏داد. فاطمه عليها السلام در مورد خواستگاران پيش از على علیه السلام ، روى بر مى‏گرداند و مخالفت خويش را ابراز مى‏نمود ؛ ولى آن گاه كه خواستگارى امير مؤمنان علیه السلام را شنيد ، سر به زير انداخت و سكوت كرد. پيامبر صلى اللّه عليه و آله با تقدير از حياى دخترانه فاطمه عليها السلام فرمود:
اللّهُ أكبَرُ ، سُكوتُها إقرارُها .۱
سكوت او نشانه پذيرفتن اوست .

و بدين گونه زيبايى سكوت و حياى زنانه را بر نمود و ستود.

۵. ارائه مشورت به دختر : پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله چنان كه نظرخواهى از دختر در هنگام ازدواج را امرى لازم و ضرورى مى‏دانسته ، به مشورت دادن به او براى انتخاب مسير صحيح نيز توجّه مى‏نموده است. ايشان در خواستگارى‏ها از فاطمه عليها السلام ، در موارد پيشين ، تنها به اعلام خواستگارى فرد بسنده مى‏نمود ؛ ولى در خواستگارى أمير مؤمنان علیه السلام ، پس از رساندن پيام خواستگارى او ، فرمود:
إنَّ عَلِيَّ بنَ أبي طالِبٍ مَن قَد عَرَفتِ قَرابَتَهُ وفَضلَهُ وإسلامَهُ ، وإنّي قَد سَأَلتُ رَبّي أن يُزَوِّجَكِ خَيرَ خَلقِهِ وأَحَبَّهُم إلَيهِ ، وقَد ذَكَرَ مِن أمرِكِ شَيئا ، فَما تَرَينَ ؟۲
على بن ابى طالب ، كسى است كه خويشاوندى، فضايل و اسلامش را مى‏شناسى . من از خداوند خواسته‏ام كه تو را به همسرى بهترينِ آفريدگانش و محبوب‏ترينِ آنان در نزدش در آورد. اكنون على از تو خواستگارى كرده است. نظرت چيست؟

۶. تعيين مهريّه اندك: مهريّه يا صداق، نشانه صدق مرد در خواستگارى از زن ،

1.ر . ك : ص ۸ ح ۲۱۸۴ .

2.ر . ك : ص ۶ ح ۲۱۸۴ .

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9622
صفحه از 541
پرینت  ارسال به