مشورت با دختران را ناپسند مى‏شمرد ،^۱در همه موارد خواستگارى ، ابتدا با فاطمه عليها السلام مشورت مى‏نمود و قبل از آن ، نظرى ابراز نمى‏داشت .

در خواستگارى امير مؤمنان علیه السلام نيز پيامبر با رويى گشاده از ايشان استقبال نمود ؛ ولى پاسخ درخواست ازدواج را به نظرخواهى از فاطمه عليها السلام منوط ساخت .^۲

۳. تبيين همسانى (كفو): همسانى زن و شوهر ، اصلى است كه در همه جوامع و افراد ، بِدان توجّه مى‏شود ؛ ولى تبيين مراد از «همسانى» در جوامع و افراد مختلف ، متفاوت است. پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله در موارد ازدواج ديگران همچون ازدواج جويبر ، صحابى فقير خود ، با زلفى دختر يكى از رؤاى قبايل عرب ، تصريح كردند كه مراد از همسانى، ثروت و موقعيت اجتماعى نيست ؛ بلكه دين، خُلق و فرهنگ است.

با توجّه به اين تعريف از كفويت، امام صادق علیه السلام در باره ازدواج سَرور زنان جهانيان ، فاطمه عليها السلام فرمود:
لَو لا أنَّ اللّهَ تَبارَكَ وتَعالى خَلَقَ أميرَ المُؤمِنينَ علیه السلام لِفاطِمَةَ ما كانَ لَها كُفوٌ عَلى ظَهرِ الأَرضِ مِن آدَمَ ومَن دُونَهُ .^۳
اگر خداى تبارك و تعالى امير المؤمنين علیه السلام را براى فاطمه نمى‏آفريد ، در روى زمين ، از آدم گرفته تا هر بشرى بعد از او همسرى براى او نبود .

يعنى والايى شخصيت، ايمان و فرهنگ فاطمه عليها السلام اقتضا مى‏كند كه تنها امير مؤمنان علیه السلام شايسته ازدواج با او باشد و ديگر افراد با هر موقعيت اقتصادى، اجتماعى و سياسى ، صلاحيت ازدواج با او را دارا نيستند.

گفتنى است كه در مورد ساير دختران پيامبر صلى اللّه عليه و آله نيز اين اصل رعايت شده است ؛

طبيعى است كه فاطمه عليها السلام به سبب دارا بودن ويژگى‏هاى معنوى ، خُلقى و خَلقى ،^۱خواستگاران فراوانى داشت ؛ اماّ شخصيت ويژه پيامبر صلى اللّه عليه و آله و جايگاه رهبرى ايشان نيز در فزونى خواستگاران ايشان تأثير داشت. چگونگى برخورد پيامبر صلى اللّه عليه و آله با خواستگاران و ساماندهى ازدواج فاطمه عليها السلام ـ كه در آن هنگام ، از داشتن مادر محروم بود ـ ، مجموعه‏اى درس‏آموز از سبك و سيره پيامبر صلى اللّه عليه و آله را به نمايش مى‏گذارد كه اگر چه تنها يك بار به وقوع پيوسته ، ولى ملاك‏ها و معيارهاى اصلى و فرعى را در ازدواج و همسرگزينى نشان مى‏دهد. تبيين ظرافت‏هاى موجود در ازدواج فاطمه عليها السلام، افزون بر آشنايى با سيره دو فرد برگزيده نظام آفرينش، راه‏نما و الگويى شايسته براى همه دوران‏ها به دست مى‏دهد كه به وسيله آنها اصول حاكم بر رفتار جوامع در آداب و رسوم ازدواج ، تحليل مى‏گردند و راه صحيح ، تشخيص داده مى‏شوند ، همان چيزى كه امروزه براى جامعه بشرى بويژه جامعه ما يك نياز و ضرورت است.

بيان آداب، سبك رفتار و سيره پيامبر صلى اللّه عليه و آله در ازدواج را اين گونه دسته‏بندى مى‏كنيم:

۱. بى توجّهى به مظاهر مادّى: خواستگاران فاطمه عليها السلام، معمولاً از افراد سرشناس و يا داراى ثروت و مكنت بودند. ابو بكر و عمر ، از جمله اوّلين خواستگاران بودند.^۲عبد الرحمان بن عوف نيز با پيشنهاد مهريّه‏اى كلان به خواستگارى آمده بود ،^۳ولى پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و فاطمه عليها السلام به اين خواستگاران ، پاسخ منفى دادند.

۲. مشورت با دختر: پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله بر خلاف عرف جامعه آن روزگار كه