11
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد پنجم

۲۸۹۵.الكافىـ به نقل از حريز، از زُراره ـ : امام باقر عليه السلام فرمود : «آيا وضوى پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله را برايتان بازگو نكنم ؟». گفتيم : چرا. ايشان يك ظرف آب خواست و آن را در برابرش نهاد و آستين‏هايش را بالا زد و دست راست خود را درون ظرف برد و فرمود : «اين چنين، وقتى دست پاك باشد [در ظرف آب فرو برده مى‏شود]» و مشتى آب پر كرد و به پيشانى‏اش ريخت و فرمود : «بسم اللّه‏» و آن را به دو سمت محاسنش كشيد و سپس دستش را يك بار به صورت و ظاهر پيشانى‏اش كشيد. آن گاه دست چپش را در ظرف آب فرو برد و آن را پر كرد و به آرنج راستش ريخت و دست چپش را به ساعدش كشيد تا اين كه آب به نوك انگشتانش جريان پيدا كرد و در ادامه دست راستش را پر از آب كرد و بر آرنج دست چپش ريخت و دستش را به ساعدش كشيد تا اين كه آب به نوك انگشتانش به حركت در آمد. سپس جلوى سر و روى پاهايش را با رطوبت دست چپش و رطوبت باقى مانده دست راستش مسح كرد.۱
همچنين امام باقر عليه السلام فرمود : «خداوند، تك است۲ و تك را دوست دارد. در وضو سه مشت آب بس است : مشتى براى صورت، و دو مشت براى دو دست. با رطوبت دست راستت پيشانى‏ات را مسح مى‏كنى و با باقى مانده رطوبت دست راستت روى پاى راستت را مسح مى‏كشى و با رطوبت دست چپت، روى پاى چپت را مسح مى‏كنى».
امام باقر عليه السلام فرمود : «شخصى از امير مؤمنان عليه السلام از وضوى پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله پرسيد و ايشان مانند همين را روايت فرمود».

1.در مرآة العقول (ج ۱۳ ص ۷۵) آمده است : حمل اين فرموده : «با رطوبت دست چپش» بر لف و نشر مرتّب ، مقتضى اين است كه امام عليه السلام سرش را با دست چپش مسح كرده باشد كه كاملاً بعيد است . نيز حمل آن بر لف و نشر مشوّش هم بعيد است ؛ چون از رطوبت مانده دست راست حرف زده ؛ ولى از رطوبت دست چپ حرفى نزده و بدين ترتيب ، حمل بر لف و نشر مشوّش نمى‏تواند درست باشد . با اين وصف ، اظهر اين است كه «با رطوبت دست چپش» به متعلّقات مسح دو پا ـ كه به آن عطف شده ـ ، مربوط است ، و برگرداندن آن ، به معطوف و معطوف عليه ، [در كلام ]لازم نيست ... و در اين صورت ، درج كردن كلمه «البقيّة (باقى‏مانده)» اشاره دارد كه مسح سر با دست راست بوده است .

2.«وتر» به معناى تك و تنهاست . واو آن ، مفتوح و مكسور خوانده مى‏شود . ذات خداوند ، تنها و قسمت‏ناپذير و تجزيه‏ناپذير است ، چنان كه صفاتش هم يگانه است و شبيه و نمونه ندارد . خداوند در كارهايش نيز تك است و يار و مددكارى ندارد . «تك را دوست دارد» ، يعنى بر عمل تك ، ثواب مى‏دهد و آن را از عاملش مى‏پذيرد و از بنده‏اش به آن رضايت مى‏دهد .


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد پنجم
10

۲۸۹۵.الكافي عن حريز عن زرارة : قالَ أبو جَعفَرٍ [الباقرُ] عليه السلام : أ لا أحكي لَكُم وُضوءَ رَسولِ اللّهِ صلى اللّه عليه و آله ؟ فَقُلنا : بَلى .
فَدَعا بِقَعبٍ۱ فيهِ شَيءٌ مِن ماءٍ ، ثُمَّ وَضَعَهُ بَينَ يَدَيهِ ، ثُمَّ حَسَرَ عَن ذِراعَيهِ ، ثُمَّ غَمَسَ فيهِ كَفَّهُ اليُمنى ، ثُمَّ قالَ : هكَذا إذا كانَتِ الكَفُّ طاهِرَةً ، ثُمَّ غَرَفَ فَمَلَأَها ماءً فَوَضَعَها عَلى جَبينِهِ ، ثُمَّ قالَ : «بِسمِ اللّهِ» وسَدَلَهُ عَلى أطرافِ لِحيَتِهِ ، ثُمَّ أمَرَّ يَدَهُ عَلى وَجهِهِ وظاهِرِ جَبينِهِ مَرَّةً واحِدَةً ، ثُمَّ غَمَسَ يَدَهُ اليُسرى فَغَرَفَ بِها مِلئَها ، ثُمَّ وَضَعَهُ عَلى مِرفَقِهِ اليُمنى ، وأَمَرَّ كَفَّهُ عَلى ساعِدِهِ حَتّى جَرَى الماءُ عَلى أطرافِ أصابِعِهِ ، ثُمَّ غَرَفَ بِيَمينِهِ مِلئَها فَوَضَعَهُ عَلى مِرفَقِهِ اليُسرى ، وأَمَرَّ كَفَّهُ عَلى ساعِدِهِ حَتّى جَرَى الماءُ عَلى أطرافِ أصابِعِهِ ، ومَسَحَ مُقَدَّمَ رَأسِهِ وظَهرَ قَدَمَيهِ بِبِلَّةِ يَسارِهِ وبَقِيَّةِ بِلَّةِ يُمناهُ .
قالَ : وقالَ أبو جَعفَرٍ عليه السلام : إنَّ اللّهَ وَترٌ يُحِبُّ الوَترَ ، فَقَد يُجزِئُكَ مِنَ الوُضوءِ ثَلاثَ غَرفاتٍ ؛ واحِدَةٌ لِلوَجهِ وَاثنَتانِ لِلذِّراعَينِ ، وتَمسَحُ بِبِلَّةِ يُمناكَ ناصِيَتَكَ ، وما بَقِيَ مِن بِلَّةِ يَمينِكَ ظَهرَ قَدَمِكَ اليُمنى ، وتَمسَحُ بِبِلَّةِ يَسارِكَ ظَهرَ قَدَمِكَ اليُسرى .
قالَ زُرارَةُ : قالَ أبو جَعفَرٍ عليه السلام سَأَلَ رَجُلٌ أميرَ المُؤمِنينَ عليه السلام عَن وُضوءِ رَسولِ اللّهِ صلى اللّه عليه و آله ، فَحَكى لَهُ مِثلَ ذلِكَ .۲

1.القَعْب : القدح الضخم الغليظ (لسان العرب : ج ۱ ص ۶۸۳ «قعب») .

2.الكافي : ج ۳ ص ۲۵ ح ۴ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۳۶ ح ۷۴ وليس فيه ذيله من «قال : وقال أبو جعفر عليه السلام» ، منتقى الجمان : ج ۱ ص ۱۴۱ ، وسائل الشيعة : ج ۱ ص ۲۷۲ ح ۱۰۲۱ .

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد پنجم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10529
صفحه از 562
پرینت  ارسال به