489
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد ششم

۴۱۴۷.تهذيب الأحكام :امام صادق عليه السلام فرمود : «پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله بدين شرط از ذمّيان جزيه پذيرفت كه رباخوارى نكنند ، گوشت خوك نخورند و با خواهران خود و دخترانِ برادر و دخترانِ خواهر خود ، ازدواج نكنند . پس آنهايى كه به اين شرايط عمل نكردند ، ذمّه (امانِ) خدا و ذمّه پيامبرش از آنها برداشته شد» و فرمود : «امروز نيز بر آنان ذمّه‏اى نيست» .

۴۱۴۸.امام صادق عليه السلام :پيامبر صلى اللّه عليه و آله اين گونه بود كه وقتى فرماندهى را از خود بر سپاهى گسيل مى‏كرد ، او را نخست به پروا داشتن از خداوند عزّ و جلّ در باره خود و سپس در باره عموم يارانش دستور مى‏داد . پس از آن مى‏فرمود : « ... و هنگامى كه با دشمنان مسلمانان رو به رو شديد ، آنان را به يكى از اين سه چيز دعوت كنيد۱و اگر خواسته شما را اجابت كردند ، از آنان بپذيريد و دست بكشيد : [نخست ، ]آنان را به اسلام دعوت كنيد . پس اگر اسلام را پذيرفتند ، از آنان بپذيريد و از ايشان دست بكشيد ، و آنان را پس از اسلام آوردن ، به هجرت فرا بخوانيد . اگر چنين كردند ، بپذيريد و از آنان دست بكشيد ؛ ولى اگر نپذيرفتند كه مهاجرت كنند و سرزمين خود را ترجيح دادند و از ورود به سرزمين هجرت روى برتافتند ، به منزله عرب‏هاىِ صحرانشينِ مسلمان خواهند بود و حكم آنان ، همان است كه بر عرب‏هاى مسلمان صحرانشين جارى مى‏شود . در فَى‏ء و در تقسيم [غنائم] ، چيزى به آنان اختصاص نمى‏يابد ، مگر آن كه در راه خداوند ، هجرت كنند . حال اگر اين دو را نپذيرفتند ،۲آنان را به پرداختِ جزيه ، در حالى كه رام و پذيرا هستند ، دعوت كنيد . پس اگر جزيه دادند ، از آنان بپذير و دست بكش ؛ ولى اگر نپذيرفتند ، از خداوند عزّ و جلّ عليه آنان كمك بخواه و با آنان در راه خداوند ، آن گونه كه حقّ جهاد است ، جهاد كن» .

۴۱۴۹.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله ـ در نامه ايشان به عمرو بن حزم ، هنگامى كه او را به يمن فرستاد ـ :هر يك از يهوديان يا مسيحيان كه از دل و جان و خالصانه اسلام آورد و به آن پايبند شد ، جزو مؤمنان است و وظايف و حقوق آنان را دارد و هر كس بر يهوديت يا مسيحيت خويش بماند ، او را [به زور] از آن باز نمى‏گردانند و بر عهده هر فرد بالغى ، مرد يا زن ، آزاد يا برده ، يك دينار كامل و يا هم‏ارزش آن ، لباس است و هر كس آن را بپردازد ، در امان خدا و امان پيامبرش است و هر كس ندهد ، دشمن خدا و پيامبرش و مؤمنان است .

1.در مرآة العقول (ج ۱۸ ص ۳۵۶) آمده است : «شايد در اين ، نوعى مجازگويى باشد ؛ زيرا پذيرش هجرتِ تنها بدون اسلام و جزيه سودى ندارد» .

2.در الوافى (ج ۱۵ ص ۹۴) آمده است : «يعنى اسلام نياوردند» .


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد ششم
488

۴۱۴۷.الإمام الصادق عليه السلام :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى اللّه عليه و آله قَبِلَ الجِزيَةَ مِن أهلِ الذِّمَّةِ ، عَلى ألاّ يَأكُلُوا الرِّبا ، ولا يَأكُلوا لَحمَ الخِنزيرِ ، ولا يَنكِحُوا الأَخَواتِ ولا بَناتِ الأَخِ ولا بَناتِ الاُختِ ، فَمَن فَعَلَ ذلِكَ مِنهُم قَد بَرِئَت مِنهُ ذِمَّةُ اللّهِ وذِمَّةُ رَسولِ اللّهِ صلى اللّه عليه و آله . قالَ : ولَيسَت لَهُمُ اليَومَ ذِمَّةٌ .۱

۴۱۴۸.عنه عليه السلام :إنَّ النَّبِيَّ صلى اللّه عليه و آله كانَ إذا بَعَثَ أميرا لَهُ عَلى سَرِيَّةٍ أمَرَهُ بِتَقوَى اللّهِ عزّ و جلّ في خاصَّةِ نَفسِهِ ثُمَّ في أصحابِهِ عامَّةً ، ثُمَّ يَقولُ :
. . . و إذا لَقيتُم عَدُوّا لِلمُسلِمينَ فَادعوهُم إلى إحدى ثَلاثٍ ، فَإِن هُم أجابوكُم إلَيها فَاقبَلوا مِنهُم وكُفّوا عَنهُم : اُدعوهُم إلَى الإِسلامِ ؛ فَإِن دَخَلوا فيهِ فَاقبَلوهُ مِنهُم وكُفّوا عَنهُم . وَادعوهُم إلَى الهِجرَةِ بَعدَ الإِسلامِ ؛ فَإِن فَعَلوا فَاقبَلوا مِنهُم وكُفّوا عَنهُم ، وإن أبَوا أن يُهاجِروا وَاختاروا دِيارَهُم وأَبَوا أن يَدخُلوا في دارِ الهِجرَةِ كانوا بِمَنزِلَةِ أعرابِ المُؤمِنينَ ، يَجري عَلَيهِم ما يَجري عَلى أعرابِ المُؤمِنينَ ، ولا يَجري لَهُم فِي الفَيءِ ولا فِي القِسمَةِ شَيءُ إلاّ أن يُهاجِروا في سَبيلِ اللّهِ . فَإِن أبَوا هاتَينِ فَادعوهُم إلى إعطاءِ الجِزيَةِ عَن يَدٍهُم صاغِرونَ ؛ فَإِن أعطَوا الجِزيَةَ فَاقبَل مِنهُم وكُفَّ عَنهُم ، وإن أبَوا فَاستَعِنِ اللّهَ عزّ و جلّ عَلَيهِم‏جاهِدهُم فِي اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ .۲

۴۱۴۹.رسول اللّه‏ صلى اللّه عليه و آله ـ في كِتابِهِ لِعَمرِو بنِ حَزمٍ حينَ بَعَثَهُ إلَى اليَمَنِ ـ :إنَّهُ مَن أسلَمَ مِن يَهودِيٍّ أو نَصرانِيٍّ إسلاما خالِصا مِن نَفسِهِ ، فَدانَ دينَ الإِسلامِ ، فَإِنَّهُ مِنَ المُؤمِنينَ ، لَهُ ما لَهُم ،عَلَيهِ ما عَلَيهِم ، ومَن كانَ عَلى نَصرانِيَّةٍ أو يَهودِيَّةٍ فَإِنَّهُ لا يُفتَنُ عَنها ، وعَلى كُلِّ حالِمٍ ذَكَرٍ أو اُنثى حُرٍّ أو عَبدٍ دينارٌ وافٍ أو عَرضُهُ۳مِنَ الثِّيابِ .
فَمَن أدّى ذلِكَ فَإِنَّ لَهُ ذِمَّةَ اللّهِ وذِمَّةَ رَسولِهِ ، ومَن مَنَعَ ذلِكَ فَإِنَّهُ عَدُوُّ اللّهِ ورَسولِهِ وَالمُؤمِنينَ .۴

1.تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۱۵۸ ح ۲۸۴ و ج ۷ ص ۳۰۱ ح ۱۲۵۶ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۵۰ ح ۱۶۶۹ ، علل الشرائع : ص ۳۷۷ ح ۳ كلّها عن زرارة ، بحار الأنوار : ج ۱۰۰ ص ۶۵ ح ۹ .

2.الكافي : ج ۵ ص ۲۹ ح ۸ ، تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۱۳۸ ح ۲۳۲ كلاهما عن مسعدة بن صدقة ، بحار الأنوار : ج ۱۹ ص ۱۷۹ ح ۲۷ ، سنن الترمذي : ج ۴ ص ۱۶۲ ح ۱۶۱۷ ، السنن الكبرى : ج ۹ ص ۳۱۰ ح ۱۸۶۳۱ كلاهما عن بريدة نحوه و راجع : مسند ابن حنبل : ج ۹ ص ۲۷ ح ۲۳۰۹۲ .

3.عرضه : يقال : عرضت له ثوبا مكان حقّه ، وثوبا من حقّه ، بمعنى واحد (المختار : ۳۳۵) . وفي نسخة : «عِوضه» بدل «عرضه» .

4.السنن الكبرى : ج ۹ ص ۳۲۷ ح ۱۸۶۷۴ عن عبد اللّه‏ بن أبي بكر ، البداية والنهاية : ج ۵ ص ۷۵ ، السيرة النبويّة لابن هشام : ج ۴ ص ۲۴۲ ، تاريخ دمشق : ج ۴۵ ص ۴۷۹ كلّها نحوه ، كنز العمّال : ج ۵ ص ۸۶۶ ح ۱۴۵۷۲ .

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد ششم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7978
صفحه از 576
پرینت  ارسال به