نكته
در رابطه با گزارشهاى دعا كردن پيامبر صلى اللّه عليه و آله براى دشمنان خود و يا امتناع ايشان از نفرين بر آنان، چند نكته قابل توجه است :
۱ . هيچ يك از روايات ياد شده از منظر رجالى شيعه، سند معتبر ندارند. اگر چه برخى از متون اهل سنت با سند صحيح نزد آنان نقل شدهاند.
همه گونههاى دعا كردن حضرت براى دشمنان، نفرين كردن آنان و يا امتناع از نفرين آنان در سيره نبى مكرم صلى اللّه عليه و آله وجود دارد. روشن است كه انتخاب هر يك از رويكردها، ناظر به شرايط محيطى، ميزان تأثير گذارى، دشمنى شخصى يا عقيدتى و... دارد. از اين رو نمىتوان هيچ يك از روشهاى پيش گفته را به گونه مطلق و بدون توجه به فضاى صدور، سيره دائمى پيامبر صلى اللّه عليه و آله برشمرد.
۳ . نكته مهم در فهم گزينش رويكرد مناسب توسط پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله آشنايى با اهداف رسالت ايشان است. پيامر گرامى صلى اللّه عليه و آله وظيفه هدايت و راهنمايى مردم، دستگيرى از آنان و رساندن افراد مستعد به سرمنزل مقصود را بر عهده دارد و با توجه به وضعيت مخاطب، جامعه و آيندهنگرى، از رويكرد مناسب استفاده مىكند ، كه انجام وظيفه الهى ايشان را تسريع و تسهيل كند.
بدين سبب، حضرت از نفرين كردن شخصى كه در نسل او فرزند صالحى پديد مىآيد ابا مىكند و فرد به ظاهر مسلمانى همانند معاويه را كه عالمانه و عامدانه، نوشتن وحى را به تأخير مىاندازد و در آينده سبب پديد آمدن انحراف عظيم در