313
سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد هفتم

گزارش ، ابن عبّاس به نقل از صعب بن جثامه مى‏گويد :
إنّ النبى صلى اللّه عليه و آله قيل له : لو أنّ خيلاً أغارت من الليل فأصابت من أبناء المشركين ؟ قال : «هُم مِن آبائِهِم».۱به پيامبر صلى اللّه عليه و آله گفته شد : اگر سوارانى شبيخون بزنند و در اين هجوم شبانه برخى از پسران مشركان كشته شوند ، چه حكمى دارد ؟ پيامبر فرمود : «آنها هم جزو پدرانشان به شمار مى‏آيند» .

همچنين ابو داوود در سنن خويش در اين باره چنين نقل كرده است :
إياس بن سلمة ، عن أبيه ، قال : أمَّر رسول اللّه‏ صلى اللّه عليه و آله علينا أبا بكر ، فغزونا ناسا من المشركين ، فبيتناهم نقتلهم و كان شعارنا تلك الليلة : أمت ، أمت .۲
اياس بن سلمه به نقل از پدرش مى‏گويد : پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله ابو بكر را فرمانده ما كرد و ما با دسته‏اى از مشركان جنگيديم . شبانه به آنها حمله كرديم و شعارمان در آن شب ، «بميران ، بميران» بود .

1.صحيح مسلم : ج ۵ ص ۱۴۴ ج ۱۴۵ . اين حديث به گونه‏هاى متعدّدى نقل شده كه همگى بر جواز شبيخون زدن دلالت دارند (ر . ك : سنن سعيد بن منصور : ج ۲ ص ۲۴۰ ح ۲۶۳۱ ، المبسوط ، طوسى : ج ۲ ص ۱۱ ، السرائر ، ابن ادريس : ج ۲ ص ۷) .

2.سنن أبى داوود : ج ۱ ص ۵۹۴ ح ۲۶۳۸ ، السنن الكبرى : ج ۹ ص ۷۹ .


سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد هفتم
312

سخنى درباره شبيخون زدن۱

نبرد پيامبر صلى اللّه عليه و آله با دشمنان خويش ، با رعايت همه قواعد انسانى جنگ بوده است . افزون بر اين ، پيامبر صلى اللّه عليه و آله از برخى كارهاى متداول در جنگ ، مانند حمله شبانه خوددارى مى‏نمود و تا آن جا كه امكان داشت ، به دشمن شبيخون نمى‏زد . پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله براى يورش به دشمن ، تا صبح منتظر مى‏ماند و آن گاه حمله مى‏برد . اين سيره ، پس از ايشان، از سوى امام على عليه السلام نيز رعايت شده است .۲گزارش‏هاى حاكى از اين سيره فراوان نيستند؛ امّا در كتاب‏هاى اصلى حديث شيعه و اهل سنّت نقل شده‏اند و اسناد آنها نزد فقيهان و محدّثان ، معتبر است .

گفتنى است كه متن اين گزارش‏ها بر نهى از شبيخون زدن و حرمت آن دلالتى ندارد . از اين رو ، فقيهان شيعه ، تنها به كراهت شبيخون زدن فتوا داده و آن را در جايى كه پيروزى در جنگ ، وابسته به آن است، مجاز و روا دانسته‏اند .۳مؤيّد اين فتوا ، برخى گزارش‏هاى حاكى از شبيخون زدن مسلمانان به مشركان است . در يك

1.به قلم فاضل ارجمند ، جناب آقاى عبد الهادى مسعودى .

2.ر . ك : الكافى : ج ۵ ص ۲۸ ح ۵ .

3.ر . ك : النهاية فى مجرّد الفقه و الفتاوى : ص ۲۹۸ ، السرائر : ج ۲ ص ۷ ، تذكرة الفقهاء : ج ۹ ص ۷۱ ، جواهر الكلام : ج ۲۱ ص ۸۲ ، الموسوعة الفقهيّة الميسرة : ج ۴ ص ۲۵۷ ، وسائل الشيعة : ج ۱۵ ص ۶۳ باب «كراهة تبييت العدوّ و استحباب الشروع فى القتال عند الزوال» ، مرآة العقول : ج ۱۸ ص ۳۵۳ .

  • نام منبع :
    سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه وآله - جلد هفتم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    7
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4960
صفحه از 625
پرینت  ارسال به