۴۵۰۶.عوالى اللآلى :روايت شده كه مردى براى عبادت خدا به كوهى رفته بود . خانواده‏اش او را نزد پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله آوردند . ايشان او را از اين كار ، نهى كرد و فرمود : «پايدارى يك روز مسلمان در برخى ميدان‏هاى جنگ ، برايش از عبادت چهل‏ساله بهتر است» .

۴۵۰۷.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله :هر كس جهاد را وا گذارد ، خداوند ، جامه خوارى بر او مى‏پوشاند و زندگى‏اش را دست‏خوش فقر مى‏سازد و دينش را از ميان مى‏برد . خداوند عز و جلامّت مرا با سُم اسبان [جنگى]شان و نوك نيزه‏هايشان توانگر و بى‏نياز كرده است .

۳ / ۱۴

بر حذر داشتن از گريز از ميدان جنگ

«اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد ! هنگامى كه با انبوه كافران در ميدان نبرد رو به رو مى‏شويد ، به آنها پشت نكنيد [و فرار ننماييد] و هر كس در آن هنگام به آنها پشت كند ـ مگر آن كه هدفش كناره‏گيرى از ميدان براى حمله دوباره و يا به قصد پيوستن به گروهى [از مجاهدان ]باشد ـ ، به غضب خدا گرفتار خواهد شد و جايگاه او جهنّم است و چه بد جايگاهى است !» .

«مى‏گويند : «اگر ما سهمى از پيروزى داشتيم ، در اين جا كشته نمى‏شديم !» . بگو : اگر هم در خانه‏هاى خود بوديد ، آنهايى كه كشته شدن بر آنها مقرّر شده بود ، قطعاً به سوى آرامگاه‏هاى خود ، بيرون مى‏آمدند» .

«اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد ! همانند كسانى نباشيد كه كفر ورزيدند و در باره برادرانشان چون به مسافرتى مى‏روند يا در جنگ شركت مى‏كنند [و از دنيا مى‏روند و يا كشته مى‏شوند] ، مى‏گويند : «اگر آنها نزد ما بودند ، نمى‏مردند و كشته نمى‏شدند !» [و شما به سخنان آنها اعتنا نكنيد ]تا خدا حسرت [موافقت و همراهى شما را با آنها] بر دلشان بگذارد . خداوند ، زنده مى‏كند و مى‏ميراند و خدا به آنچه مى‏كنيد ، بيناست» .

«و آن گاه كه گروهى از آنان گفتند: اى اهل مدينه! [ميدان نبرد] جاى درنگ و ماندن شما نيست، پس برگرديد. و گروهى از آنان از پيامبر اجازه[ى برگشتن] مى‏خواستند و مى‏گفتند: خانه‏هاى ما بدون حفاظ است. در صورتى كه بدون حفاظ نبود، و آنان جز فرار را قصد نداشتند ، و اگر از پيرامون خانه‏هايشان بر آنان حمله مى‏شد و از آنان بازگشت [به شرك و جنگ با مؤمنان ]درخواست مى‏شد، آن را مى‏پذيرفتند و براى آن ،جز مدّتى كوتاه [به اندازه تجهيز خود بر ضدّ مؤمنان] درنگ نمى‏كردند ، و همانا آنان از پيش با خدا پيمان بسته بودند كه [به دشمن ]پشت نكنند و پيمان خدا همواره بازخواست شدنى است. بگو: اگر از مرگ يا كشته شدن بگريزيد، گريز شما هرگز سودتان نمى‏دهد، و در اين صورت [اگر هم سودتان دهد، از اين زندگى زودگذر فانى ]جز اندكى برخوردار نخواهيد شد. بگو: اگر خدا براى شما آسيب و گزندى يا پيروزى و غنيمتى بخواهد، كيست كه شما را در برابر [تقديرات و قضاى] خدا نگه دارد؟ در صورتى كه غير از خدا نه كارسازى براى خود مى‏يابند و نه يارى دهنده‏اى» .

۴۵۰۶.عوالي اللآلي :رُوِيَ أنَّ رَجُلاً أتى جَبَلاً لِيَعبُدَ اللّهَ فيهِ ، فجاءَ بهِ أهلُهُ إلى رَسولِ اللّهِ صلى اللّه عليه و آله فَنَهاهُ عَن ذلكَ ، وقالَ لَهُ : إنَّ صَبرَ المُسِلمِ فِي بَعضِ مَواطِنِ الجِهادِ يَوما واحِدا خَيرٌ لَهُ مِن عِبادَةِ أربَعينَ سَنَةً .^۱

۴۵۰۷.رسول اللّه‏ صلى اللّه عليه و آله :فَمَن تَرَكَ الجِهادَ ألبسَهُ اللّهُ عزّ و جلّ ذُلاًّ وفَقرا في مَعيشَتِهِ ، ومَحقا في دِينهِ . إنَّ اللّهَ عزّ و جلّ أغَنى اُمَّتي بِسَنابِكِ خَيلِها ومَراكِزِ رِماحِها .^۲

۳ / ۱۴

التَّحذيرُ مِنَ الفِرارِ مِنَ الزَّحفِ

الكتاب

« يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفًا فَلاَ تُوَلُّوهُمُ الأَْدْبَارَ * وَمَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاَّ مُتَحَرِّفًا لِّقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَآءَ بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ » .^۳

« يَقُولُونَ لَو كانَ لَنا مِنَ الْأمْرِ شَيْءٌ ما قُتِلْنا هاهُنا قُلْ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيهِمُ القَتْلُ إلى مَضاجِعِهِم » .^۴

« يا أيُّها الَّذِينَ آمَنُوا لا تَكُونُوا كالَّذِينَ كَفَرُوا وَقالُوا لإِخْوانِهِم إذا ضَرَبُوا فِي الْأرْضِ أوْ كانُوا غُزَّىً لَوْ كانُوا عِندَنا ما ماتُوا وَما قُتِلُوا لِيَجعَلَ اللّهُ ذلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ واللّهُ يُحْيِي وَيُمِيْتُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ » .^۵

« وَ إِذْ قَالَت طَّـائِفَةٌ مِّنْهُمْ يَـأَهْلَ يَثْرِبَ لاَ مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُواْ وَ يَسْتَـٔذِنُ فَرِيقٌ مِّنْهُمُ النَّبِىَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِىَ بِعَوْرَةٍ إِن يُرِيدُونَ إِلاَّ فِرَارًا * وَ لَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِم مِّنْ أَقْطَارِهَا ثُمَّ سُـلـءِلُواْ الْفِتْنَةَ لَأَتَوْهَا وَ مَا تَلَبَّثُواْ بِهَا إِلاَّ يَسِيرًا * وَلَقَدْ كَانُواْ عَـهَدُواْ اللَّهَ مِن قَبْلُ لاَ يُوَلُّونَ الْأَدْبَـرَ وَ كَانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْـٔولاً * قُل لَّن يَنفَعَكُمُ الْفِرَارُ إِن فَرَرْتُم مِّنَ الْمَوْتِ أَوِ الْقَتْلِ وَ إِذًا لاَّ تُمَتَّعُونَ إِلاَّ قَلِيلاً * قُلْ مَن ذَا الَّذِى يَعْصِمُكُم مِّنَ اللَّهِ إِنْ أَرَادَ بِكُمْ سَوءًا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ رَحْمَةً وَلاَ يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَ لاَ نَصِيرًا » .^۶