1.در شرح مازندرانى بر كافى آمده است : «از اين جهت به آن ذو الفقار گفته‏اند كه داراى حفره‏ها و شيارهاى ريز زيبايى بوده است . آنچه سيره‏نويسان گفته‏اند كه ذو الفقار شمشير منبّه بن حجّاج يا شمشير عاص بن منبّه بود و در جنگ اُحُد به غنيمت گرفته شد و پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله آن را براى خودش برداشت و سپس به على عليه السلام داد ، بى اساس است» . محقّق شعرانى در حاشيه اين سخن مى‏گويد : «ذو الفقار (به فتح فاء) شمشير عاص بن منبّه بوده است كه در روز بدر كشته شد و به پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سپس به على عليه السلام رسيد . در القاموس اين گونه آمده و سيره‏نويسان و مورّخان بر آن اتّفاق دارند ؛ امّا اين خبر و مانند آن ، اگر صحّت داشته باشند ، بايد اين گونه توجيه شوند كه رسيدن شمشير به على عليه السلام به حكم و تقدير خداوند بوده است ، چنان كه وقتى شخص چيزى را پيدا مى‏كند كه تملّك آن برايش جايز نيست ، مى‏گويند : اين رزقى است كه خدا برايش رساند . شايد هم عبارت روايت تكلّفا بر اين معنا حمل شده ، و مسئوليت تعبير ، به گردن راوى است ؛ زيرا سخن امام عليه السلام را طبق آنچه خود از آن فهميده ، نقل كرده است» .

1.المِجَنّ : الترس ، ومن الجُنّة : السترة (النهاية : ج ۴ ص ۳۱ «مجن») .

2.وفي بحار الأنوار : «كان له مِجَنّ يسمّى الوفر» (ج ۱۶ ص ۱۲۶ ح ۶۳) .

3.المعجم الكبير : ج ۱۱ ص ۹۲ ح ۱۱۲۰۸ ، السيرة النبويّة لابن كثير : ج ۴ ص ۷۱۴ ، البداية والنهاية : ج ۶ ص ۹ ، سبل الهدى والرشاد : ج ۷ص ۳۶۶ نحوه ، كنز العمّال : ج ۷ ص ۹۶ ح ۱۸۱۳۸ ؛ بحار الأنوار : ج ۱۶ ص ۱۲۷ ح ۶۳ نقلاً عن الكازروني في المنتقى وفيه «الفرر» بدل «الذقن» .

4.المعجم الكبير : ج ۱۱ ص ۹۲ ح ۱۱۲۰۸ ، السيرة النبويّة لابن هشام : ج ۴ ص ۷۱۴ ، البداية والنهاية : ج ۶ ص ۹ ، مجمع الزوائد : ج ۵ ص ۴۹۶ ح ۹۴۰۸ .

5.تاريخ الطبري : ج ۳ ص ۱۷۸ ، المصنّف لابن أبي شيبة : ج ۶ ص ۷۲ ح ۱۱ نحوه ، الطبقات الكبرى : ج ۱ ص ۴۸۹ ، تهذيب الكمال : ج ۱ ص ۲۱۱ ؛ المناقب لابن شهرآشوب : ج ۱ ص ۱۷۰ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۱۶ ص ۱۱۰ ح ۴۱ .

6.الكافي : ج ۸ ص ۲۶۷ ح ۳۹۱ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۵۰ ح ۱۹۵ ، الأمالي للصدوق : ص ۳۶۴ ح ۴۵۳ ، بصائر الدرجات : ص ۱۸۰ ح ۲۱ كلّها عن أحمد بن عبد اللّه‏ ، روضة الواعظين : ص ۲۵۲ وفيهما «حليته من» بدل «حلقته» ، بحار الأنوار : ج ۱۶ ص ۱۲۴ ح ۶۰ .

7.الكافي : ج ۶ ص ۴۷۵ ح ۴ عن السكوني ، الجعفريّات : ص ۱۸۵ عن الإمام الكاظم عن آبائه عليهم السلام ، بحار الأنوار : ج ۱۶ ص ۱۲۳ ح ۵۳ ؛ سنن النسائي : ج ۸ ص ۲۱۹ ، تهذيب الكمال : ج ۱ ص ۲۱۲ كلاهما عن أنس ، الطبقات الكبرى : ج ۱ ص ۴۸۷ عن سليمان بن بلال عن الإمام الصادق عن أبيه عليهما السلام نحوه ، كنز العمّال : ج ۷ ص ۹۶ ح ۱۸۱۳۸ .