إِیاكَ وَ الْكَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّكَ إِن كَسِلْت لَمْ تَعمَل.۱
زنهار از سستی و بی‌حوصلگی؛ زیرا اگر سستی بورزی، کار نمی‌کنی.
این گونه روایات، ما را به دو دسته مفاهیم اوّلیه زیر، ره‌نمون ساخت:
الف. نِشاط، نَشرة.
ب.کَسَل، تَوانی، ضَجَر.
پژوهش‌های لغوی، دسته‌ای دیگر از مفاهیم را پیشِ روی ما قرار داد تا پژوهش به گونه‌ای جامع‌تر، دنبال شود. طبق این رویکرد، مجموعه‌های دیگری از مفاهیم، به این جمع، افزوده شدند. برای مثال، به کلیدواژه «کسل»، مفاهیمی همچون «مَلَل»، «سَئَم» و «فَتْرَة»، ملحق شد. طبیعی است که همپوشی‌های معنایی بین برخی ازمفاهیم، آنها را در یک گروه قرار می‌دهد. در نهایت، دو مجموعه زیر به دست آمد:
مجموعه الف. نشاطْ ونَشْرة.
مجموعه ب. کَسَل، تَوانی، ضَجَر، مَلَل، سَئَم وفَتْرَة.
روایات مرتبط با هر یک از این مفاهیم، در بخش‌های جداگانه، طبقه‌بندی شد، تا دو مرحله اساسی روی هر مفهوم، صورت پذیرد:
الف. مفهوم‌شناسی
در این مرحله، پژوهشی لغوی بر روی مفاهیم، صورت می‌گیرد. باید متذکّر شدکه برای فهم معانی به كار رفته در احادیث، از دو شیوه، بهره گرفته می‌شود:
